Duurzame infrastructuur

De provincie werkt samen met partners aan de verduurzaming van de eigen wegen, kanalen, bruggen, viaducten, bermen en oevers. Bij de aanleg en beheer van onze provinciale infrastructuur en in de natuurgebieden past de provincie duurzame maatregelen toe.

De provincie inventariseert bij alle projecten vanaf de studiefase tot en met de realisatie welke duurzame maatregelen haalbaar zijn. Op die manier nemen we duurzaamheid altijd mee in de keuze voor een project en in het ontwerp. En zo stimuleren we aannemers aan deze duurzame ontwerpen nog meer maatregelen toe te voegen in de uitvoering.

De provincie heeft voor 2030 de volgende doelstellingen geformuleerd:

• Circulaire economie: Gebruik van primaire grondstoffen is in 2030 met 60% afgenomen.
• CO₂ -reductie: De CO₂-uitstoot in 2030 is met minimaal 55% afgenomen.
• Energietransitie: De provinciale infrastructuur is in 2030 energieneutraal.
• Schone lucht: De fijnstofuitstoot van werktuigen is in 2030 met 75% afgenomen, en de stikstofuitstoot met 60%.
• Klimaatadaptatie: De (nieuwbouw)projecten zijn klimaatbestendig.
• Versterken biodiversiteit: De biodiversiteit langs provinciale infrastructuur is versterkt.

Om het bovenstaande te kunnen bereiken, trekt de provincie op met andere overheden en marktpartijen.

Circulaire economie

De provincie heeft een aantal afspraken gemaakt over het gebruik van circulaire grondstoffen. Zo is afgesproken dat de provincie het gebruik van primaire grondstoffen in 2030 in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW) met 60% heeft gereduceerd. Ook is afgesproken dat de sector in 2050 volledig circulair is (Bouwagenda).

Om deze transitie te versnellen, past de provincie waar mogelijk een hoge mate van hergebruikt materiaal in het asfalt toe. Ook staat de provincie mede aan de lat van de IFD (Industrieel Flexibel Demontabel) ontwerprichtlijn. De onderdelen van nieuw aangelegde bruggen kunnen door dit ontwerpprincipe makkelijk worden hergebruikt en toegepast op andere IFD-ontworpen bruggen.

Voorbeelden en projecten

• Aanbestedingen gericht op circulariteit (Nationale Grondstoffenakkoord)
• Circulaire voetgangersbrug bij Royal FloraHolland
• Biobased proeftuin N231, waar we biobased infrastructurele materialen testen. Ze zijn gemaakt van natuurlijke materialen die onbeperkt voorradig zijn, zoals miscanthusgras, bamboe en riet
• Hergebruiken van de liggers van Rijkswaterstaat uit de A9 voor in de N201 en damwanden 
• Hergebruiken van asfalt en beton. Onze asfaltmengsels bestaan telkens voor een groter deel uit gebruikt asfalt dat een tweede leven krijgt
• Bouwen van bruggen volgens het IFD-principe (Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen; Cruquiusbrug, Stolperbasculebrug)
• Renoveren van de Koopvaarderschutsluis (hergebruik 'jetgrout')
• Hergebruiken van vangrails, zoals bij de N250 (circulaire vangrails)
• Herinrichten van de A.C. de Graafweg (emissieloos bouwen met biobrandstof)
• Werken met 'materialenpaspoorten' waarin de materialen van bijvoorbeeld bruggen in staan vermeld. Zo weet je voor het onderhoud of de sloop wat er nog kan worden hergebruikt
• 3D-betongeprinte fietsbruggen
• Stimuleren van deelplatforms waarmee materialen worden uitgewisseld (zoals de Bruggenbank, DuSpot, Emission-0), door deels een financiële bijdrage te doen of hier zelf gebruik van te maken, en ze een podium te geven bij bijvoorbeeld evenementen of op onze social media.
• Monitoren van de voortgang met de circulariteits- en CO2-monitor, die door de provincie is ontwikkeld

Duurzame voetgangersbrug bij Royal FloraHolland

CO₂-reductie

In wegen- en groenprojecten wil de provincie Noord-Holland materialen gebruiken met een lagere CO₂-uitstoot bij de productie. De provincie wil de CO₂-uitstoot van alle ketenemissies minimaal laten afnemen met 55% in 2030 (ten opzichte van 1990). Op korte termijn wil de provincie veel bereiken op haar wegen, vaarwegen en andere infrastructuur. Dat doen we bijvoorbeeld door middel van:

• Toepassen van duurzamere en circulaire materialen, bijvoorbeeld duurzamer markeringsmateriaal ('Koud Spray Plast') waarmee de provinciale fietspaden van kantmarkering zijn voorzien
• Verminderen van de hoeveelheid benodigde materialen
• Verlengen levensduur van materialen (zoals epoxyasfalt dat sterker is dan regulier asfalt)
• Toepassen van laagtemperatuurasfalt in plaats van heet asfalt om uitstoot van het stoken te verminderen, bijvoorbeeld bij de herinrichting van de A.C. de Graafweg
• Inzet van modern, schoner en elektrisch materieel
• Verkleinen van transportafstanden
• De CO₂-monitor die door de provincie is ontwikkeld waarmee uitstoot wordt gemonitord

Energietransitie

De provincie Noord-Holland wil dat de samenleving in 2050 volledig energieneutraal is en gebaseerd is op hernieuwbare energie. Ook het gebruik van de provinciale infrastructuur moet in 2030 energieneutraal zijn. We zetten waar mogelijk in op energiebesparing. Zo vervangen we de bestaande lichtarmaturen voor ledverlichting en dimmen we onze verlichting. Ook wekken we zelf energie op, bijvoorbeeld op onze steunpunten. Zonnepanelen op de daken zorgen voor voldoende energie voor de steunpunten, waardoor deze de komende periode gasvrij en energieneutraal opgeleverd worden.

Voorbeelden en projecten (bij Energieneutraal)

• Energiebesparing door ledverlichting en het dimmen van verlichting
• Energiezuiniger maken van tunnels, bruggen, sluizen en lichtmasten
• Energieneutrale en circulaire Cruquiusbrug
• Aanleg elektrische laadpalen voor elektrische auto's
• Zonnefietspad langs de N232
• Energieneutrale steunpunten (externe (opslag)locaties van de provincie)
• Monitoren van de voortgang met de circulariteits- en CO2-monitor, die door de provincie is ontwikkeld

Schone lucht

De provincie Noord-Holland wil dat de uitstoot van fijnstofemissies van werktuigen met 75% is afgenomen in 2030, en de stikstofuitstoot geproduceerd door werktuigen met 60%. Een belangrijke stap hierin is de ondertekening van het Convenant Schoon en Emissieloos Bouwen. Samen met de Rijksoverheid, de andere provincies en andere (markt)partijen, heeft de provincie Noord-Holland hierin afgesproken dat we onze eisen bij aanbesteding van bouw- onderhouds- en sloopprojecten voor schoon en emissieloos materieel steeds verder opschroeven. Zo willen we de inzet van mobiele werktuigen, voertuigen en vaartuigen in dit soort projecten verduurzamen. Onder andere met de Specifieke Uitkering (SPUK)-regeling, zoals deze is afgesproken in het convenant, worden (financiële) obstakels weggenomen. Deze regeling zorgt ervoor dat de extra kosten die worden gemaakt bij het emissieloos aanbesteden van projecten deels worden vergoed.

Klimaatadaptatie

Het klimaat verandert: het wordt warmer en natter. Ook zijn er vaker lange periodes van droogte en neemt de kans op overstromingen toe. Inspelen op de gevolgen van klimaatverandering wordt klimaatadaptatie genoemd.

De gevolgen van klimaatverandering zijn onder te verdelen in 4 thema’s: hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen. Rijk, gemeenten, waterschappen, provincies en veiligheidsregio’s zijn met klimaatadaptatie bezig met als doel in 2050 klaar te zijn voor extremere weersomstandigheden en de stijgende zeespiegel.

Bouwstenen voor de provinciale aanpak

De provinciale Omgevingsvisie NH2050 (pdf, 5 MB) is de basis voor onze klimaatadaptatieaanpak. Alle ambities, uitgangspunten en de besteding van middelen zijn uitgewerkt in de notitie Klimaatadaptatie Noord-Holland: bouwstenen voor de provinciale aanpak (pdf, 2MB). Onze aanpak beschrijft de provinciale rol om de gevolgen van klimaatverandering hanteerbaar te houden.

Biodiversiteit

Biodiversiteit is de graadmeter voor een gezond ecosysteem. De provincie wil de biodiversiteit langs de weg daarom versterken. Bijvoorbeeld met groene bermen en natuurlijke diervriendelijke oevers. De provincie werkt niet alleen aan ecologisch bermbeheer, maar ook aan minder versnipperde natuurgebieden door de aanleg van natuurbruggen en faunapassages.

Het netwerkplatform Groen Kapitaal van de provincie staat voor innovatieve oplossingen die natuur combineren met economie, landbouw, infrastructuur en leefomgeving. Het netwerk speelt een belangrijke rol in de versterking van de biodiversiteit. Dat doet het platform Groen Kapitaal bijvoorbeeld via het Masterplan biodiversiteitsherstel. Op basis van dit plan worden faunapassages en milieuvriendelijke bermen aangelegd.

Voorbeelden en projecten

• Beheerplan biodiversiteit (pdf, 2,72 MB) waar de uitgangspunten van de inrichting en het beheer van de ‘groene zones’ van de provincie Noord-Holland in staan beschreven
• Gefaseerd maaien van bermen, zoals met het innovatieve sinusmaaien
• Afval prikken voor maaiwerkzaamheden om te voorkomen dat kleine stukken plastic zich verspreiden over de bermen
• Beplanting verschillende soorten inheemse planten 
• Oeverprogramma waar we natuurvriendelijke oevers voor aanleggen
• Plaatsen van kerkuilrollers op hectometerpaaltjes, nestkasten, insectenhotels en het aanleggen van paddenpoelen (een kleine poel waar de omstandigheden geschikt zijn voor amfibieën zoals padden)
• Aanleggen van faunapassages bijvoorbeeld in de Oostelijke Vechtplassen, of bij wegen zoals bij de A1 Muiderberg en de Utrechtseweg tussen Hilversum en Utrecht
• Het voorkomen en terugdringen van geluidshinder en lichthinder voor mens en dier 
• Optimaal benutten van ecologische ontwikkelmogelijkheden van de bermen en oevervegetaties
• Monitoren van de kwaliteit van de biodiversiteit bijvoorbeeld door middel van de 'nectarindex' waarmee inzichtelijk wordt gemaakt hoeveel bloeiende planten en nectarplanten er in een bepaald gebied zijn

Duurzame oevers