Terugkoppeling vragen live bijeenkomst

Op 14 april 2021 gaven de provincie, gemeenten, het RIVM en het Nivel een toelichting op het RIVM-briefrapport ‘Tussentijdse resultaten gezondheidsonderzoek IJmond’ (pdf,  3.3 MB). Bij deze live bijeenkomst stelden de kijkers vragen via de chatfunctie.

Een groot deel van deze vragen is tijdens de bijeenkomst beantwoord door aanwezige bestuurders en de betrokkenen van het RIVM en het Nivel. Maar niet allemaal. Daarom staan op deze pagina alle gestelde vragen en antwoorden. Veel gestelde vragen leken op elkaar of overlapten elkaar. Deze zijn gebundeld. Het kan dus zijn dat u uw vraag in een andere formulering terugziet.

Voor de vindbaarheid zijn de vragen ondergebracht in thema’s:

• Luchtkwaliteit
• Gezondheid en veiligheid
• Het onderzoek en onderzoeksmethoden
• Maatregelen
• Vergunningen, toezicht en handhaving
• Overlast melden

Luchtkwaliteit

Hoe weet ik wat de luchtkwaliteit is en wat is het eigen handelingsperspectief van bewoners bij slechte luchtkwaliteit?

In de IJmond staat een luchtmeetnet met vaste luchtmeetstations met hoogwaardige meetapparatuur. Onder meer fijnstof, geur (waterstofsulfide (H2S) en zwaveldioxide (SO2)), stikstofoxiden (NO/NO2) worden doorlopend gemeten. De gegevens van de verschillende meetstations zijn continu in te zien op de website van www.luchtmeetnet.nl. Voor informatie over luchtkwaliteit en gezondheid en eerdere onderzoeken over dit onderwerp kunt u terecht op de website van de GGD.  Ook worden hier suggesties gegeven voor maatregelen die u zelf kunt nemen op dagen van slechte luchtkwaliteit. Bij (eventuele) vragen over de gezondheid kunt u contact opnemen met GGD Kennemerland.

Is de luchtkwaliteit over de periode van metingen de afgelopen jaren beter of slechter geworden?

Gemiddeld genomen is de luchtkwaliteit voor het aspect fijnstof PM10 (waar voor dit onderzoek naar is gekeken) in de periode van 2013 - 2019 beter geworden. Dat geldt overigens ook voor veel andere stoffen. Zie hiervoor het jaarlijkse datarapport luchtkwaliteit IJmond op de webpagina over luchtkwaliteit (eerste grafiek op blz. 17 voor PM 10; andere grafieken voor andere stoffen).

Was er een verbetering van de luchtkwaliteit te zien ten gevolge van de lockdown i.v.m. COVID-19?

In het rapport zijn de data over 2019 getoond en inzichtelijk gemaakt. Covid-19 kwam in 2020 en de gevolgen hiervan op de luchtkwaliteit zijn hierin dus niet aan de orde.

Zijn er verschillen tussen de 3 gemeenten of afzonderlijke kernen te duiden met betrekking tot de luchtkwaliteit op basis van dit onderzoek?

Voor zover er een meetstation in die kern staat wel. Bijvoorbeeld voor Wijk aan Zee is dat het geval. Maar in Heemskerk staat geen meetstation.
Jaarlijks wordt wel voor heel Nederland op basis van alle meetgegevens berekend en gemodelleerd wat de fijnstofconcentratie in specifieke regio's of gemeenten is, ook waar géén meetstation aanwezig is. Dat gaat dan over jaargemiddelden, niet over pieken in de luchtverontreiniging zoals in dit RIVM-onderzoek. Die gegevens zijn te vinden via deze website.

Hoe kan het dat de luchtkwaliteit in Wijk aan Zee en IJmuiden hetzelfde zijn op dezelfde dag, terwijl Tata Steel er tussen zit?

De luchtkwaliteitsindex gaat uit van klassen. Bijvoorbeeld voor fijnstof, PM10 de klasse Matig, die loopt van 31 tot 75 (microgram per kubieke meter, dat is de eenheid voor de hoeveelheid PM10 in de lucht). Binnen deze klasse kan de concentratie in Wijk aan Zee hoger zijn dan in IJmuiden, bijvoorbeeld 60 in Wijk aan Zee en 40 in IJmuiden, maar dan vallen ze nog steeds in dezelfde klasse Matig.

Gekeken is naar piekconcentraties. Wordt bij blootstelling van bewoners aan ongezonde stoffen het ongewenste effect na opname en verwerking in het menselijk lichaam het meest bepaald door een jaargemiddelde of door de piekconcentraties? Indien dat laatste: moeten we niet vaker piekconcentraties in de omgeving berekenen/meten?

Het ligt aan de stof waar het over gaat of piekblootstelling, dan wel jaargemiddelde belasting schadelijk(er) is. Als we kijken naar piekblootstelling aan fijnstof kan dat leiden tot acute klachten. De klachten nemen bij de afname van de piekblootstelling vervolgens vaak ook weer snel af. Langdurige blootstelling in lagere concentraties kan echter ook gezondheidseffecten met zich brengen. Voor meer stoffen geldt dat er in zowel bij piekblootstelling als bij langdurige blootstelling gezondheidsrisico's kunnen optreden. Afhankelijk van de stof is het relevant naar één van beiden, of naar allebei te kijken.

Is er een correlatie tussen de pieken in de gemeten luchtvervuiling en het moment dat de meldingen van klachten bij de huisartsen worden gedaan?

Op basis van dit onderzoek is die relatie niet te leggen. De twee onderdelen zijn enkel op zichzelf beschouwd. Een dagboekonderzoek kan daar mogelijk meer inzicht in geven. 

In hoeverre is het luchtmeetnet voldoende om een sluitend beeld van de luchtkwaliteit te krijgen? Sommige incidenten (zoals de brand bij de transportband) worden namelijk niet opgepikt in het luchtmeetnet.

Doordat er het hele jaar door gegevens worden verzameld op alle vijf de meetpunten is er een goed beeld van de luchtkwaliteit, ook van de pieken. Als een bepaald incident wordt gemist door de windrichting van dat moment blijven er nog steeds voldoende gegevens over. 

Welke invloed hebben windturbines op de verspreiding van stof en de luchtkwaliteit?

Er is 2 keer onderzoek gedaan naar de invloed van windparken rond Tata Steel (Ferrum en Spuisluis). In beide onderzoeken is geconcludeerd dat windmolens op die locaties niet of nauwelijks effect hebben op de verspreiding van (fijn)stof vanaf Tata Steel.

Wat betekenen deze resultaten voor het toekomstige vestigingsklimaat van (industriële) bedrijvigheid?

Daar kan op basis van dit onderzoek geen uitspraak over worden gedaan. 

Kan de stankoverlast worden gekoppeld aan een bepaalde aanwezigheid van een bepaalde stof?

Deels wel. Het is bijvoorbeeld bekend dat waterstofsulfide (H2S) stankoverlast geeft ("rotte eieren geur").

Gezondheid en veiligheid

Kunnen wij en onze kinderen nog wel veilig wonen en recreëren in de IJmond?

Uit de resultaten van dit RIVM-rapport hebben deskundigen niet de conclusie getrokken dat het niet veilig is om te wonen en te recreëren in de IJmond. De provincie en de gemeenten delen de zorgen van de bewoners van de IJmond over hun gezondheid en zien deze bevestigd in de resultaten van dit onderzoek. Dit toont eens te meer aan dat werken aan een gezonde leefomgeving een belangrijke en urgente opgave is in de IJmond. Als overheid werken wij hard aan een veilige woon- en leefomgeving.

Valt er iets te zeggen over de gezondheidseffecten in aan de IJmond grenzende gemeenten ten gevolge van de uitstoot van stoffen in de IJmond?

Deze gemeenten zijn niet meegenomen in dit onderzoek. Daarover kunnen op basis van de voorliggende gegevens geen uitspraken worden gedaan.

Wat zijn symptomen van het oog?

Daarbij moet gedacht worden aan irritatie van of pijn aan het oog. Een specifieke diagnose kan na nadere test volgen.

Welke vorm van diabetes wordt in het onderzoek genoemd?

Voor de gegevensverzameling is in dit verkennend onderzoek de 'algemene' code T90 (diabetes) gebruikt. Er is geen verdere specificatie naar type 1 of type 2 meegenomen.

Bij longkanker is via DNA veranderingen aantoonbaar hoe de kanker is veroorzaakt. Is het een idee om hier onderzoek naar te doen?

Mocht dit al praktisch uitvoerbaar zijn, zulk DNA-onderzoek valt buiten de onderzoeksmogelijkheden en expertise van het Nivel en het RIVM. 

Komen er ook andere kankers dan longkanker vaker voor in de IJmond?

In dit verkennend onderzoek zijn longkanker, ziekte van Hodgkin en leukemie meegenomen, andere vormen van kanker niet. We kunnen dus in dit onderzoek geen uitspraak doen over het voorkomen daarvan.

Wat is een voorbeeld van een langdurige gezondheidskunde norm? 

De Europese normen voor fijnstof (maximale jaargemiddelden).

Kan een inschatting worden gemaakt hoeveel mensen  in de IJmond sterven aan deze vervuiling?

Op basis van dit onderzoek is dat niet mogelijk.

In het rapport staat "Zware metalen .... is ongewenst voor de gezondheid. Welke duiding moet ik hier geven aan ""ongewenst"?"

Dit refereert waarschijnlijk aan het rapport over de "grafietregens" uit 2019. Ongewenst is hier gericht op de geconstateerde aanwezigheid van lood. Er is daarbij gekeken naar het risico van lood in stofdepositie ("grafietregens") in relatie tot hand-mondgedrag van buitenspelende kinderen. Uit die risicobeoordeling kwam dat de kans dat kinderen lood binnen zouden krijgen dermate was, dat dit als ongewenst werd betiteld.

Waarom blijven we onderzoeken, als we weten dat de situatie zorgwekkend is?

We blijven onderzoeken om een steeds beter beeld te krijgen van de gezondheid en leefomgeving in de IJmond en welke factoren daar aan bijdragen. Die kennis helpt om betere regelgeving te maken en bepaalde maatregelen te onderbouwen. Tegelijkertijd wordt er iedere dag gewerkt aan een gezondere en veilige IJmond. Zonder resultaten van onderzoek af te wachten. Minder emissies levert altijd gezondheidswinst op. Niet alleen bij Tata Steel, ook van andere bronnen.

Wordt onderzocht in hoeverre stapeling van ZZS in fijnstof zich voordoet en welke effecten dit kan hebben?

Dat is nu niet onderzocht, hier is op dit moment weinig over bekend. In de brief aan de Staatssecretaris van Infrastructuur & Waterstaat die met de oplevering van het RIVM onderzoek is verstuurt wordt aandacht gevraagd voor "cumulatie". Wij vinden het belangrijk dat hier meer aandacht voor komt. 

Wat zijn de effecten op lange termijn. Denk hierbij aan de stoffen die in de (eco)systemen komen, zee, strand, duinen, drinkwater, etc.

Dit is niet precies te zeggen, dit verschilt bovendien per stof en vorm van uitstoot. In zijn algemeenheid is minder uitstoot/emissie altijd beter. Daar werken wij daarom iedere dag aan.

Kan de provincie de inwoners garanderen dat in 2050 hun gezondheid geen gevaar meer loopt?

De nabijheid van industrie bij woningen zal altijd enig effect hebben op de leefomgeving. De provincie kan wel garanderen dat zij datgene zal doen wat binnen haar invloedssfeer ligt om te werken aan en gezondere leefomgeving in de provincie Noord-Holland en specifiek de IJmond.

Ik vind ijzer in en om mijn huis. Is het niet duidelijk dat dit van Tata komt?

Als het huis in de omgeving van Tata Steel staat, is dit aannemelijk.

Het onderzoek en onderzoeksmethoden

Kan er in de komende tijd ook de luchtkwaliteit worden gemeten op alle scholen in de omgeving binnen en buiten? Of is dat al gedaan? Zo ja, waarom is dit niet in een aparte paragraaf opgenomen in het onderzoek?

De onderzoeksopzet van het RIVM is gebaseerd op ongeveer 300 vragen van bewoners die zijn gesteld naar aanleiding van de zogenoemde grafietregens. Een deel van de vragen is beantwoord met het project "Grafietregen en gezondheid". Om de nog openstaande vragen te beantwoorden heeft het RIVM een onderzoeksopzet gemaakt in 3 clusters die weer bestaan uit 8 onderdelen.

Onderdeel van de onderzoeksopzet is een stofdepositie onderzoek. Er wordt daarbij niet in de school gemeten. Op de website van het RIVM staat uitgelegd hoe de meetpunten voor stof geselecteerd zijn. Rond de zomer van 2021 verwacht het RIVM dit deel van het gezondheidsonderzoek dat ziet op stofdepositie te kunnen opleveren. Voor het meten van de luchtkwaliteit wordt gebruik gemaakt van de bestaande meetpunten, waaronder de Banjaerd in Wijk aan zee. Dit geeft een indicatie van de luchtkwaliteit in de nabijheid van het schoolgebouw. 

Waarom worden goed en matig als criterium voor de luchtkwaliteit gehanteerd en niet voldoende? Of wordt dat nog onderzocht?

Goed betekent dat de concentratie voldoet aan de gezondheidskundige norm. Als de concentratie daar boven ligt, noemen we de luchtkwaliteit matig, slecht, etc, afhankelijk van hoe hoog die concentratie is. Hier wordt geen verder onderzoek naar gedaan.

Wat valt te zeggen over stapeling van de verschillende gemeten stoffen?

Wij gaan ervan uit dat met "stapeling" langjarige blootstelling wordt bedoeld. Het huidige onderzoek richt zich voor het inzichtelijk maken van de luchtkwaliteit op fijnstof (PM10). Van fijnstof is bekend dat langdurige blootstelling nadelig is voor de gezondheid. Wettelijke Europese normen voor fijnstof (en de advieswaarden van de Wereld Gezondheidsorganisatie) betreffen een jaargemiddelde blootstelling. In deze normen en advieswaarden is ook het aspect van langjarige blootstelling (stapeling) meegewogen.  

Is naast het aanwezig zijn van fijnstof (kwantitatief) ook gekeken naar de samenstelling van het fijnstof?

Nee, dat was geen onderdeel van dit onderzoek.

De vergelijking is gedaan met PM10. Is ook PM2,5 en PM0,1 gemeten en vergeleken?

Voor dit onderzoek zijn gegevens van PM10 gebruikt om de figuren met daggemiddelde en hoogste uurgemiddelde waarden te maken, die inzicht geven in de luchtkwaliteit. Voor PM2,5 zouden vergelijkbare figuren kunnen worden gemaakt. PM0,1 wordt niet afzonderlijk gemeten in het meetnet.

In hoeverre is rekening gehouden met de locatie aan de kust (zee en zout) bij het meten van fijnstof?

Bij het meten van fijnstof wordt geen rekening gehouden met de aanwezigheid van de zee en de hoeveelheid zeezout. De gemeten hoeveelheden zijn dus inclusief de bijdrage van zeezout aan fijnstof. Omdat zeezout van natuurlijke oorsprong is, mag bijvoorbeeld de jaargemiddelde hoeveelheid zeezout bij het toetsen aan de jaargemiddelde norm buiten beschouwing worden gelaten. Deze hoeveelheid is per gemeente berekend en is bijvoorbeeld voor de gemeente Velsen 4 ug/m3 in PM10.

Zijn de metingen enkel aan de buitenlucht, of ook de binnenlucht gedaan? Indien enkel de buitenlucht gemeten is, zijn metingen van de binnenlucht voor de toekomst raadzaam?

Er is in het onderzoek enkel gebruikt gemaakt van gegevens met betrekking tot de buitenlucht, het luchtmeetnet betreft meethuisjes die buiten staan. Het doel van het onderzoek was om pieken van luchtverontreiniging in beeld te brengen, naast de jaargemiddelden concentraties. Metingen in de binnenlucht zijn voor dat doel niet nodig.

Is op basis van dit onderzoek de bijdrage van de afzonderlijke veroorzakers aan de luchtvervuiling uit te drukken (luchtvaart/scheepvaart/mobiliteit/industrie/Tata Steel)?

Er zijn diverse bronnen van uitstoot in de IJmond waaronder de industrie, wegverkeer, luchtvaart en scheepvaartverkeer. Een doel van het onderzoek was om pieken van luchtverontreiniging in beeld te brengen, naast de jaargemiddelden concentraties. Op basis van dit onderzoek is de bijdrage van de afzonderlijke veroorzakers aan de luchtvervuiling niet uit te drukken. De uitstoot van verschillende bronnen is wel inzichtelijk gemaakt in bijvoorbeeld het "bronnenonderzoek" uit 2010. Dit onderzoek is openbaar. Vervolgonderzoek fijn stof emissies IJmond (pdf, 18,3 MB).

Welke mogelijkheden ziet het RIVM om het meetnetwerk te verbeteren of uit te breiden, bijvoorbeeld met satellietdata?

Het meetnet in de IJmond is geschikt om de luchtkwaliteit voortdurend ter plekke te meten voor verschillende soorten stoffen. Het is niet de verwachting dat satellietdata toegevoegde waarde heeft. Deze techniek is minder geschikt om de stoffen in de lucht op leefniveau te meten en meet voor dat doel minder goed en precies dan het bestaande luchtmeetnet.

Kan een duiding worden gegeven van de begrippen 'vaker' en 'significant' in relatie tot de gemelde klachten? En hoe zit het met de 1% meer kans dan in andere industriegebieden die wordt genoemd?

In het onderzoek over de huisartsendata wordt weergegeven of bepaalde klachten vaker voorkomen dan in andere gebieden. Dat wordt uitgedrukt in % (of in jargon 'odd ratio's', "odd" is Engels voor "kans"). Een odd ratio van bijvoorbeeld 1.5 wil zeggen dat een type klacht 1.5X of 50% vaker voorkomt.

Vervolgens wordt met "significantie" aangegeven of deze, in dit voorbeeld 1.5 keer meer, dusdanig groot is dat we kunnen spreken van "statistische significantie". Het kan zijn dat er zo weinig onderliggende data is (heel weinig gevallen) dat er geen conclusies verbonden kunnen worden aan 1.5 keer meer. Als we bijvoorbeeld willekeurig 10 mensen selecteren uit de gemeente Beverwijk kunnen dat 6 vrouwen en 4 mannen zijn. Dat zijn "1.5 keer zoveel vrouwen dan mannen". De groep is echter zo klein (10) dat we niet kunnen stellen dat er dan wel 1.5 keer meer vrouwen in Beverwijk zullen wonen. Het resultaat van 1.5 keer meer is "niet statistisch significant". In dit voorbeeld zijn er toevallig 6 vrouwen en 4 mannen geselecteerd.

Met "statistisch significant" wordt bedoeld dat de kans klein is dat een onderzoeksresultaat (bijvoorbeeld 1.5 keer meer) door toevalligheden in de data wordt verklaard. Deze statistische significantie wordt uitgedrukt in een %. De 1% betekent in dit verband dat de kans 1% is dat een resultaat (een bepaalde klacht komt 1.5 keer meer voor) eigenlijk door toeval wordt veroorzaakt.

Ik heb nog nooit gemeld bij mijn huisarts dat ik last kreeg van mijn luchtwegen of dat ik hoofdpijn heb gekregen van de stankoverlast. Met mij ongetwijfeld nog vele anderen. Is dit meegenomen in het onderzoek?

Het is voor de onderzoekers duidelijk dat er voor een niet bekend percentage inwoners een drempel bestaat om naar de huisarts te gaan. Het onderzoek vormt daarmee dus niet het volledige plaatje. Dit geldt evenzo voor de gegevens met betrekking tot de controlegebieden waar dezelfde beperking voor geldt, ook in die gebieden gaat niet iedereen met iedere klacht naar de huisarts. Daarom zijn de gegevens toch goed vergelijkbaar.

Waarom is gekozen om met dit onderzoek 7 jaren terug te kijken?

Een periode van zeven jaar (soms acht) voor dit type onderzoek is gebruikelijk. In de regel vormt een dergelijke termijn voldoende om een patroon of trend te kunnen ontwaren.

Is een overzicht te geven van de huisartsenpraktijken die zijn onderzocht en zijn er gegevens per gemeente inzichtelijk?

Nee, die gegevens zijn met het oog op de privacy van huisartsen en patiënten niet beschikbaar. Verder betreft de verkenning van de huisartsendata een verkenning, dat wil zeggen dat je wil onderzoeken of er iets gaande is in de IJmond. Hiervoor is het vanuit wetenschappelijk oogpunt wenselijk om een grote groep te hebben, om goed te kunnen vergelijken en verschillen te kunnen oppikken. In deze studie hebben we data van ongeveer 30.000 mensen gebruikt in de vergelijking. Als er per gemeente of huisartsenpraktijk onderzoek wordt gedaan kunnen de aantallen per gemeente of praktijk te klein worden om een goede vergelijking te maken.

Hoe lang zou zo’n panelonderzoek duren? 

Uitgegaan moet worden van anderhalf jaar. De opzet van het onderzoek (werven mensen, organiseren van meetapparatuur, medisch-ethische toetsing door een medisch-ethische commissie) duurt een half jaar. Vervolgens moet een groep mensen voor de periode van drie maanden gevolgd worden. Idealiter gebeurt dat twee maal, met twee verschillende groepen mensen. Daarmee worden seizoenseffecten of andere effecten op de uitkomst van het onderzoek uitgesloten of geminimaliseerd, zoals bijvoorbeeld een griep- of hittegolf. En tot slot een half jaar voor de analyse van de verkregen gegevens.

In hoeverre zijn de resultaten van een panelonderzoek bruikbaar als we aannemen dat een slechte luchtkwaliteit ook leidt tot de keuze om niet actief buiten bezig te zijn?

Een panelstudie geeft inzicht in hoe de dagelijkse schommelingen in luchtkwaliteit samenhangen met dagelijkse klachten. We verwachten niet dat alle deelnemers aan de studie hun gedrag, op grond van eigen ervaring of de luchtkwaliteitsindex, altijd aanpassen aan de luchtkwaliteit. We kunnen het eventueel wel navragen in het dagboek, en er in de analyses rekening mee houden.

Is de studie internationaal gepeer-reviewed?

Nee. De wens om de onderzoeksdata in internationaal verband te laten beschouwen is er wel. Het kijken naar -voor luchtkwaliteit- dag- en uurgemiddelden en het kijken naar acute klachten, betreft een relatief nieuwe insteek.

Wanneer zijn alle onderzoeksresultaten bekend?

Rond de zomer van 2021 verwacht het RIVM het deel van het gezondheidsonderzoek uit cluster A dat ziet op depositie (neerslag van stof in de leefomgeving) te kunnen opleveren. In het najaar van 2021 volgt naar verwachting een vervolg op het onderdeel “Luchtkwaliteit en inhaleerbare fractie op ervaren (on)gezonde dagen” waarmee door bron- en patroonherkenning wordt getracht verder inzicht te krijgen in de bijdragen van verschillende emissiebronnen aan de concentraties van stoffen in de lucht die mensen kunnen inademen.

Het gezondheidsonderzoek IJmond kent nog aanvullende onderdelen (cluster B en C). Daar moet nog - op basis van de resultaten die er dan zijn - over besloten worden. Een eventueel dagboekonderzoek wordt verder zeker niet in 2021 afgerond. Wanneer wel is op dit moment niet bekend.

Als er t/m 2019 is gemeten, waarom worden de resultaten dan pas ruim een jaar later gepubliceerd? En wordt er nog steeds gemeten?

Er is gekozen om naar de data van 2019 gekeken omdat deze dat volledig in beeld en voor dit onderzoek bruikbaar is. Om de data bruikbaar te maken zijn verschillende handelingen nodig die tijd kosten. Er wordt met het luchtmeetnet voortdurend gemeten.

Zijn de klachten die bij de ODNZKG zijn aangemeld meegenomen in de studie?

Nee, dat was niet nodig voor het doel van dit onderzoek.

Heeft Tata het onderzoek gezien voor publicatie?

Nee.

Het meetstation Velsen Reijndersweg is geen woonomgeving. Waarom is voor dit meetpunt gekozen?

Dit meetstation is gekozen omdat dit ook wordt gebruikt in de rapportages over het luchtmeetnet van de GGD Amsterdam. Dit geeft een goed beeld van (pieken in) de fijnstofconcentraties.

Waarom wordt de focus op Tata Steel gelegd, terwijl het onderzoek die relatie oorzakelijk niet legt?

Over de oorzaken van de gezondheidsklachten laat het briefrapport zich niet uit. Het RIVM geeft aan dat de oorzaken gezocht moeten worden in een mix van persoonlijke factoren en omgevingsfactoren. Het college van GS van Noord-Holland constateert evenwel dat de IJmond een door de industrie, weg- en scheepvaartverkeer zwaar milieubelast gebied is. De aanwezigheid van Tata Steel in dit gebied heeft hierin onmiskenbaar een aandeel en vormt ook de onderscheidende factor van dit gebied ten opzichte van andere industriegebieden die als vergelijking hebben gediend in het onderzoek.

RIVM heeft de gezondheid van mensen in het IJmond gebied vergeleken met andere industriegebieden of platteland, niet met ‘gewoon’ gebied. Betekent dit dat zekere mate van schade verwacht/geaccepteerd wordt?

Nee, dat is niet wat uit de kwalificatie van gebieden en de vergelijking daartussen opgemaakt kan worden.

In eerdere onderzoeken leek er ook een correlatie met een grotere hoeveelheid van rokers binnen de IJmond. Is dat aspect bekeken in relatie tot de chronische gezondheidsklachten? En is er gekeken naar andere persoonlijke (leefstijl) factoren?

Nee, dit aspect is in dit onderzoek niet meegenomen. Het klopt dat gezondheidsklachten kunnen ontstaan door wat we noemen persoonlijke factoren, denk aan leefstijl, erfelijkheid, wat voor werk iemand doet, en door omgevingsfactoren, denk hierbij aan de aanwezigheid van zware industrie, veel groen, of luchtkwaliteit.  Het is heel moeilijk om precies vast te stellen hoe groot de rol van al van deze factoren is. Voor een deel kan je hiervoor "corrigeren"dat wil zeggen als je de IJmond vergelijkt met andere gebieden, dat je kijkt of er ergens meer gerookt wordt, of bepaalde sociaal economische factoren heeft die relevant zijn. In deze studie is niet gecorrigeerd voor deze factoren. Bekijken of deze factoren een rol spelen in de bevindingen die het Nivel heeft gedaan kan een volgende stap zijn. Maar ook dat geeft geen volledige duidelijkheid, met name niet op individueel niveau. Je kan dan wel meer zeggen op groepsniveau.

De factor leefomgeving is hoe dan ook wel relevant, minder uitstoot geeft een gezondere leefomgeving en levert gezondheidswinst op. Wij werken daarom iedere dag aan een gezondere leefomgeving in de IJmond.

Maatregelen

Welke wet- en regelgeving staat concreet in de weg om bijvoorbeeld Kooksfabriek 2 zo snel mogelijk stil te leggen, waar liggen de beperkingen?

Kooksfabriek 2 is een oude fabriek waarvan bekend is dat deze overlast veroorzaakt. De fabriek heeft een vergunning en voldoet aan de verplichte best beschikbare techniek (BBT). Om - bijvoorbeeld - Kooksfabriek 2 te sluiten moet aan strenge voorwaarden worden voldaan. Het gaat dan juridisch om scenario’s als:

Tata Steel past de verplichte BBT niet toe en dat kan ook niet met een wijziging van de vergunning. Tata Steel past de BBT wel toe, dus dit is geen juridisch begaanbare weg. Uit bijvoorbeeld het SPPS-rapport waarin naar de vergunning is gekeken zijn wel punten gebleken waarbij de BBT (nog niet helemaal) gereed is in de vergunning. Maar dat kan wel met een wijziging van de vergunning worden hersteld (waar Tata Steel zich vervolgens aan moet houden). Het is goed om te weten dat in de bandbreedten van de BBT ook ruimte is voor oudere fabrieken. Het is aannemelijk dat een geheel nieuwe Kooksfabriek minder emissies heeft en dat je dan in de vergunning aan de strengere kant van een BBT bandbreedte gaat zitten. De huidige Kooksfabriek 2 is daarmee echter niet in strijd met de BBT. Ter vergelijking: een oude auto met een hogere uitstoot mag nog steeds de weg op, terwijl een nieuwe auto aan hogere eisen moet voldoen. 

De inrichting moet – in juridische zin – ontoelaatbaar nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken, welke nadelige gevolgen ook niet kunnen worden opgelost met een wijziging van de voorschriften: Dit vereist een goede objectieve onderbouwing waarin duidelijk wordt dat er strijd is met wet- en regelgeving (ontoelaatbaar). Daar is nu geen grond voor aanwezig. Daarbij komt dat er ook geen vergunningvoorschriften te bedenken moeten zijn om (bij naleving daar van) een einde te maken aan de strijd met wet- en regelgeving.

Bij herhaling niet aan voorschriften voldoen: Vanuit handhaving geredeneerd moet je in een situatie terecht zijn gekomen waarin keer op keer op keer overtredingen geconstateerd worden waarbij uiteindelijk langs de weg van proportionaliteit intrekken van de vergunning redelijk is. Van die situatie is echter nog lang geen sprake.

Wat gaan de gemeenten doen aan andere bronnen van luchtverontreiniging zoals verkeer?

Er vinden in de IJmond emissies naar de lucht plaats als gevolg van industrie, wegverkeer, overige bedrijven, scheepvaart en woonomgeving. Het is belangrijk om ook voor deze bronnen een extra inspanning te leveren om de gezondheid en luchtkwaliteit in de IJmond te verbeteren.

De gemeenten Beverwijk, Velsen en Heemskerk, geadviseerd door GGD Kennemerland en Omgevingsdienst IJmond (ODIJ), zetten zich in nauw overleg in op een gezamenlijk programma gezondheid & luchtkwaliteit. Het programma richt op de intensivering van beleid en maatregelen binnen gemeentelijke bevoegdheden op het gebied van industrie en bedrijvigheid, woon- een leefomgeving, mobiliteit en scheepvaart. Het programma wordt naar verwachting in mei 2021 voorgelegd aan de colleges van Beverwijk, Heemskerk en Velsen waarna deze ter inspraak zal worden gelegd.

Wat gaat de provincie nu concreet en op welke termijn doen? Het Programma Tata Steel 2020-2050 van de provincie loopt tot 2050. Welke concrete tussentijdse doelen staan daarin voor afname van emissies van Tata?

De provincie gaat door met de uitvoering van het Programma Tata Steel 2020-2050, de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) met de uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VTH) Tata Steel 2020 - 2022. Met de zomer wordt een algehele voortgangsrapportage van dit programma gepresenteerd.

In het programma Tata Steel 2020 - 2050 en in het uitvoeringsprogramma is voor zo ver mogelijk geconcretiseerd wat de overheden wanneer gaan doen. Bijvoorbeeld de vergunning waar dat binnen wet- en regelgeving mogelijk is in de komende 2 jaar aanscherpen, extra toezicht en handhaving en continu met Tata Steel (bijvoorbeeld over de 300 miljoen investering) en het Rijk in gesprek over aanvullende maatregelen.

Het is echter niet mogelijk om precies aan te geven wanneer al deze acties van de overheden uit leiden tot daadwerkelijke maatregelen bij Tata Steel en wanneer dat vervolgens weer tot merkbare c.q. meetbare effecten in de omgeving leidt. Dit heeft te maken met de omvang en technische complexiteit van te nemen maatregelen. In de praktijk zullen maatregelen en acties tot geleidelijke verbeteringen leiden die over een periode van meerdere jaren pas goed zichtbaar en merkbaar wordt.

Er is in de IJmond meer dan Tata Steel, ook andere emissiebronnen zijn relevant. Het reduceren van die emissies levert net zo goed gezondheidswinst op. Hier wordt aan gewerkt met bijvoorbeeld het Schone Lucht Akkoord en het programma Gezondheid en luchtkwaliteit IJmond.

Wat wordt er gedaan aan luchtmetingen op scholen en aan de ventilatie van de basisschool in Wijk aan Zee?

Goede ventilatie en een gezond binnenklimaat zijn ook in schoolgebouwen belangrijk. Scholen dienen uiteraard goed te ventileren en hiermee te voldoen aan de Bouwbesluit-eisen. De basisschool de Vrijheit voldoet aan de gestelde normen in het Bouwbesluit. Het schoolbestuur is verantwoordelijk voor de ventilatie in het schoolgebouw. In de school in Wijk aan Zee zijn CO2 meters aanwezig. Als de waarde bij de 1.000 PPM komt (een rood lampje gaat branden) dan zet de leerkracht de ramen open om te ventileren.

Hoe vaak zijn op basis van het Havenreglement 2021 sancties opgelegd voor het manoeuvreren van schepen waarbij roet wordt uitgestoten?

In het jaar 2021 zijn er geen sancties opgelegd aan (zee)schepen voor roetuitstoot bij manoeuvreren.

Wat heeft Tata Steel tot op heden gedaan en gaat ze nog doen?

Tata Steel heeft door de jaren heen verschillende maatregelen genomen. Voorbeelden zijn de doekfilterinstallatie bij de Sinterfabriek, de hal voor Rozaslak en de filterinstallatie bij de sinterkoelers die binnenkort wordt opgeleverd. Dit heeft in de afgelopen jaren geleid tot steeds minder emissies van allerlei stoffen. De concentratie van fijnstof en lood zijn door de jaren heen bijvoorbeeld afgenomen in de IJmond. We moeten echter voortdurend blijven werken aan een gezondere leefomgeving, daarvoor zijn ook maatregelen bij Tata Steel nodig. Tata Steel moet daarvoor dingen doen die door de overheid worden verplicht: Bijvoorbeeld maatregelen om de uitstoot van bepaalde Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) verminderen op basis van de recente inventarisatie van ZZS en het realiseren van een filterinstallatie en maatregelen voor stikstofoxiden (NOx) bij de Pelletfabriek. Daarnaast neemt Tata Steel maatregelen die weliswaar niet direct (juridisch) afdwingbaar zijn, maar die wel de negatieve effecten op de omgeving verminderen. De investering van 300 miljoen bestaat voor ongeveer de helft uit maatregelen in die categorie.

Welke rol kan het voorzorgsbeginsel spelen voor de provincie?

In de commissievergadering van Provinciale Staten is toegezegd nader juridisch advies te vragen over het voorzorgsbeginsel. Dit loopt nog, deze vraag wordt daarom later separaat beantwoord.

Wat wil de provincie concreet vragen aan het Rijk?

Wij willen dat het Rijk samen met ons gaat werken aan regels voor stoffen die in cumulatie met elkaar voorkomen, dat er wordt gekeken naar mogelijkheden om piekbelasting te beperken, dat het Rijk zich hard maakt voor geactualiseerde Europese regelgeving en voor richtlijnen voor roet op Europees niveau. Verder zijn er kennisontwikkelingen op het gebied van ultrafijnstof en geluid, ook daar moet op Rijksniveau naar worden gekeken. Al deze elementen kunnen op termijn leiden tot betere, scherpere regelgeving waarmee wij in de praktijk meer handvatten hebben om te sturen op minder emissie met als resultaat een gezondere leefomgeving.

Naast regelgeving willen wij samen met het Rijk - als gezamenlijke overheden – en met Tata Steel onderzoeken welke concrete maatregelen bij Tata Steel nodig zijn voor een gezondere leefomgeving. Het gaat daarbij voor ons nadrukkelijk ook om steun voor maatregelen die momenteel niet wettelijk afdwingbaar zijn, maar die wel veel gezondheidswinst op kunnen leveren.

Wanneer wordt Kooksfabriek 2 gesloten, wat is daarvoor nodig?

Het is bekend dat Kooksfabriek 2 één van de grootste overlastgevers/vervuilers in de IJmond is. Maatregelen om de emissie te reduceren zijn daarom zeer gewenst. Op dit moment kan de provincie de Kooksfabriek 2 niet laten sluiten, de juridische grond daarvoor ontbreekt. De huidige wet- en regelgeving laat deze fabriek toe. Wat we doen:

• De vergunning wordt doorgelicht en waar wettelijk mogelijk aangescherpt, dit scheelt emissies en overlast.
• Er wordt scherp toegezien met toezicht en handhaving om alles wat juridisch wel kan worden aangescherpt ook te doen. Bijvoorbeeld door te handhaven op "rauwe kooks" (zwarte wolken) en door intensief toezicht te houden op geur zoals onlangs aangekondigd.
• Tata Steel heeft zelf aanvullende maatregelen aangekondigd bij de Kooksfabriek 2 die wij zelf niet met de vergunning of toezicht af kunnen dwingen. Wij sporen Tata Steel voortdurend aan om die zo snel mogelijk te realiseren.
• Verdere maatregelen dan wel het eerder sluiten van Kooksfabriek 2 is voor de gezondheid en het mileu het beste. Wij kunnen dit niet dwingend opleggen. Wel gaan we in overleg met het Rijk en met Tata Steel om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn en wat daarvoor nodig is.

Tata Steel heeft aangegeven dat de Kooksfabriek 2 onderdeel van hun businessmodel, zij kunnen niet buiten de fabriek. Jeroen Olthof gaf gisteravond aan strenger te gaan handhaven op deze fabriek. Dat zijn zeer conflicterende belangen en de vraag is welk belang, het businessmodel van Tata Steel of het bestrijden van de overlast, het zwaarste gaat wegen en hoe de provincie denkt in dit tegenstrijdige belang toch juist te kunnen handelen.

Zoals aangekondigd op 15 april jl. heeft de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) Kooksfabriek 2 onder intensief toezicht geplaatst. Dit ziet op het aspect geur. Dit intensief toezicht geldt in ieder geval voor tenminste 6 maanden. Daarna bekijkt de OD NZKG of er afgeschaald kan worden tot regulier toezicht of dat het nodig is op te schalen en de gehele Kooks- en Gasfabriek onder Verscherpt Toezicht te plaatsen. Naast deze intensivering op het aspect geur wordt op andere aspecten ook gehandhaafd, er loopt bijvoorbeeld een dwangsom op het voorkomen van “rauwe kooks”. De Kooksfabriek 2 heeft hoge prioriteit voor de provincie en de OD NZKG. Niet alleen met toezicht en handhaving, ook de vergunning voor de Kooksfabrieken wordt waar mogelijk aangescherpt. Een recent voorbeeld betreft de bij de Kooksfabrieken behorende zwavelzuurfabrieken.

Tata Steel moet zich aan de (aangescherpte) vergunning houden van de Kooksfabriek 2. Daar vindt intensief toezicht en zo nodig handhaving op plaats.

Ik zou graag in beeld gebracht hebben wat binnen het businessmodel van Tata Steel het financiële belang van Kooksfabriek 2 is. Als dat bekend is kunnen we misschien een beroep doen op de Rijksoverheid om financieel bij te springen om sluiting van de Kooksfabriek 2 mogelijk te maken. Dit zou een enorme stap vooruit zijn in het terugdringen van schadelijke emissies en geur en laat de omgeving zien dat er eindelijk daadkrachtig wordt opgetreden en voorkomt de mogelijke conflictsituatie zoals geschetst bij vraag 1. Een overheid die KLM met miljarden steunt zou dit toch ook serieus moeten bekijken in het belang van de gezondheid van de inwoners van de IJmond.

Het is bekend dat met name Kooksfabriek 2 verouderd is en overlast veroorzaakt. Maatregelen bij met name deze fabriek vinden wij daarom van groot belang. Gegevens over het financiële belang van Kooksfabriek 2 voor Tata Steel liggen bij Tata Steel zelf.

Kan Tata Steel niet terug in productiecapaciteit en zich richten op minder maar hoogwaardiger staal? Dat scheelt ook veel emissies.

Het verlagen van de productie levert uiteraard minder emissies op. Wij kunnen echter niet het productieplafond van Tata Steel dwingend verlagen. Onze inzet is gericht op minder emissies, op minder negatieve effecten van Tata Steel op de gezondheid en veiligheid in de IJmond. Dat willen wij bereiken, ongeacht de productie van Tata Steel.

Kan het JustTransition Fund nog van betekenis zijn bij de opgave in deze regio?

De IJmond heeft een bijdrage ontvangen vanuit het Just Transition Fund van 58,5 miljoen. In algemene zin is het onderzoeken of er aanspraak gemaakt kan worden op Europese of nationale fondsen onderdeel van de verduurzaming bij Tata Steel en van de IJmond c.q. het Noordzeekanaalgebied.

Wanneer merken de inwoners iets van de maatregelen die uitgevoerd worden?

Het is niet mogelijk om precies aan te geven wanneer acties van de overheden leiden tot daadwerkelijke maatregelen bij Tata Steel en wanneer dat vervolgens weer tot merkbare c.q. meetbare effecten in de omgeving leidt. Dit heeft te maken met de omvang en technische complexiteit van te nemen maatregelen. Of doordat er lange overgangstermijnen zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de geleidelijke overgang van verbrandingsmotoren naar elektrische voertuigen. In de praktijk zullen maatregelen en acties tot geleidelijke verbeteringen leiden die over een periode van meerdere jaren pas goed zichtbaar en merkbaar wordt.  De afgelopen 10 jaar is de luchtkwaliteit in de IJmond geleidelijk verbeterd. Die lijn zal zich in de komende tijd geleidelijk doorzetten.

Moeten er duurzaamheidscriteria aan steun voor Tata worden gesteld?

Ja en dat gebeurt ook. Voor CO2 is er een CO2 heffing en er zijn afspraken over de mate waarin de industrie bij moet dragen aan de landelijke CO2 reductie. Als het gaat om gezondheid/milieu en andere vormen van uitstoot dan CO2 dan worden hier via de vergunning allerlei criteria en grenzen aan gesteld. Bijvoorbeeld aan de hand van maximale emissieniveaus  die (vaak op Europees niveau) zijn voorgeschreven vanuit de ‘Best Beschikbare Technieken (BBT)’. Op basis van deze BBT wordt bijvoorbeeld een maatregel bij de Pelletfabriek dwingend opgelegd.

Wordt het geen tijd Tata Steel te sluiten?

Het is belangrijk om te werken aan een gezondere, veilige IJmond, waar ook voldoende werk is. Daarin is ook plaats voor Tata Steel. Maar alleen als de nadelige effecten op de gezondheid en de leefomgeving zoveel mogelijk teruggedrongen worden.

Zijn investeringen in Tata Steel wel haalbaar en rendabel?

Voor een gezondere leefomgeving in de IJmond zijn investeringen in maatregelen door Tata Steel noodzakelijk. Als we het voorts belangrijk vinden om deze basisindustrie te behouden met daarbij op termijn verduurzaming en de benodigde energietransitie dan is er ook vanuit (Nationale en Europese) overheden bereidheid nodig om daar in te investeren.

Hoe wordt de veroorzaakte vervuiling in de omgeving en natuur opgeruimd?

Het is vooral belangrijk om uitstoot zo veel mogelijk te voorkomen. Sommige vormen van vervuiling worden ook opgeruimd. Tata Steel maakt bijvoorbeeld huizen en auto's in de omgeving op verzoek schoon. 

Vindt u het eerlijk naar burgers toe om via subsidies en daarmee met belastinggeld Tata te helpen door te gaan en stappen te zetten in achterstallig onderhoud die allang gedaan hadden moeten worden?

Voorop staat dat de maatregelen die een bedrijf wettelijk verplicht is te treffen, niet door de overheid worden gefinancierd, maar door het bedrijf zelf. Andere aanvullende maatregelen betaalt Tata Steel ook zelf. 

Voor verder aanvullende maatregelen geldt dat een afweging moet worden gemaakt hoe belangrijk we het vinden om bijvoorbeeld de CO2-uitstoot terug te dringen of de luchtkwaliteit te verbeteren, ten opzichte van de kosten voor de maatregelen die daarmee gemoeid zijn. Om een gezondere leefomgeving te realiseren willen wij met het RIjk en Tata Steel in overleg over dit soort maatregelen.

Hoe vindt verder informatieverstrekking plaats?

Onder meer via de projectpagina Tata Steel.

Vergunningen, toezicht en handhaving

Hoe kan het zijn dat er vergunningen worden verleend voor lozingen van schadelijke stoffen in het milieu?

In zijn algemeenheid is een milieuvergunning per definitie een toestemming om tot zekere hoogte inbreuk te maken op het milieu. Het vergunningenstelsel is juist bedoeld om dit te reguleren. Zonder vergunning mag het helemaal niet.

Hoe typeert de overheid het nalevingsgedrag van Tata Steel?

Tata Steel opereert binnen de grenzen van de voor haar geldende regelgeving. Wel is toezicht en handhaving op verschillende onderdelen geboden en dat wordt dan ook toegepast. Het uitvoeringsprogramma VTH Tata Steel 2020 - 2022 zet in op intensivering van toezicht en handhavingsinstrumenten.

Hoe kan het zijn dat de vergunning van Tata Steel te ruim is?

Het is hierbij eerst de vraag wat er precies wordt bedoeld met "te ruim". Als je van mening bent dat staalindustrie niet thuis hoort in de IJmond omdat daar ook wordt gewoond, dan is eigenlijk iedere vergunning bij voorbaat "te ruim".

Als "te ruim" wordt bedoeld in de zin van "de vergunning zoals Tata Steel die nu heeft kan scherper" het volgende: Door de tijd heen ontstaan nieuwe (gezondheids)inzichten en worden nieuwe technieken ontwikkeld die maken dat oude normen en technieken achterhaald raken. We weten steeds meer over de invloed op het milieu en de gezondheid en normen worden steeds strenger. 10 jaar geleden was er bijvoorbeeld nog geen beleid voor "Zeer Zorgwekkende stoffen"(ZZS), nu wel.

De vergunning van Tata Steel wordt aangescherpt waar dat binnen (nieuwe) wet en regelgeving mogelijk is. Het aanscherpen van vergunningen is een altijd doorlopend proces omdat kennis en inzichten en wet- en regelgeving die daarop wordt gebaseerd steeds verandert. Voor de vergunning van Tata Steel brengen we daar de komende 2 jaar een forse versnelling in aan om zo snel mogelijk de effecten van Tata Steel op de leefomgeving te verminderen.

Hoe kan het zijn dat de inventarisatie van Zeer Zorgwekkende Stoffen van Tata Steel incompleet was?

De OD NZKG voert in opdracht van de provincie een inventarisatie uit naar de uitstoot van ZZS. Dit is een landelijke uitvraag die bij alle relevante bedrijven is uitgezet. Bedrijven moeten aangeven of zij ZZS uitstoten naar lucht en riool, en welke stoffen dat precies zijn. Het doel is een volledig en actueel inzicht in het gebruik en de emissies van (potentiële) ZZS. Voor de beoordeling van de ZZS-inventarisatie heeft de OD NZKG de ILT en het hoogheemraadschap Rijnland verzocht advies uit te brengen. Deze adviezen heeft de OD  NZKG meegenomen in haar beoordeling. De OD NZKG heeft geconstateerd dat de informatie die Tata Steel heeft aangeleverd nog onvolledig is en onduidelijkheden bevat. Aan Tata Steel is verzocht aanvullende gegevens aan te leveren.

Hebben we nadat de vergunningen van Tata Steel zijn aangepast geen overlast meer?

Nee, ook dan zal er nog sprake zijn van overlast. In de IJmond zijn zware industrie en woningbouw dicht op elkaar geplaatst, dat brengt altijd een vorm van overlast met zich mee.

Kunnen vervuilende onderdelen van Tata Steel - al dan niet naar aanleiding van dit rapport - worden stilgelegd?

Stil leggen (de vergunning intrekken) is een zwaar interventiemiddel, die uiterste bevoegdheid heeft de provincie alleen op basis van zwaarwegende gronden zoals die gelden op basis van wet- en regelgeving en/of jurisprudentie. Zwaarwegende gronden zijn bijvoorbeeld aan de orde als de voor die fabriek verplichte beste beschikbare technieken niet kunnen worden  geïmplementeerd en er ook geen zicht op is dat dit wel gebeurt. Of het bedrijf moet ontoelaatbaar nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken die niet door een aanpassing van de vergunning kan worden beëindigd. In het geval van Tata Steel is van dergelijke zwaarwegende gronden geen sprake. Tata Steel voldoet aan de vergunning en de voorschriften, of wordt er - al dan niet met handhaving - toe bewogen om aan de voorschriften te voldoen.

Heeft de OD NZKG de kennis en tools in huis om goed haar toezicht en handhaving te kunnen uitvoeren bij Tata Steel?

De OD NZKG heeft het uitvoeringsprogramma VTH Tata Steel 2020 - 2022 vastgesteld. Dit programma omvat aanvullende capaciteit en extra inzet vanuit de OD NZKG. De provincie heeft voor de uitvoering van dit programma € 2,8 miljoen extra gelden uitgetrokken.

Is het mogelijk de regeling Niet In Betekende Mate (NIBM) te schrappen en in plaats daarvan te kijken naar de optelsom van uitstoot. Waarom doet u dat niet?

Met het "Niet In Betekende Mate"(NIBM) principe wordt geldende wet -en regelgeving toegepast. De toetsing van de extra uitstoot van fijnstof en NO2 van een bepaald project aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit in de omgeving blijft achterwege als de bijdrage van die ontwikkeling - volgens bepaalde criteria - klein oftewel NIBM is. Voldoet een project of ontwikkeling - bijvoorbeeld van Tata Steel - aan die criteria, dan kan bij het toetsen van de vergunningaanvraag niet worden geëist dat er wordt getoetst aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit in de omgeving.  Los daarvan zijn er voor de specifiek de uitstoot van Tata Steel algemene stofplafonds, daar kan de emissie sowieso niet bovenuit stijgen.

Er wordt met de vraag vermoedelijk verwezen naar de "anticumulatieregeling" zoals bedoeld in artikel 5 van het NIBM. Van deze bepaling moet gebruik worden gemaakt als meerdere activiteiten die bij elkaar horen met elk een kleine bijdrage binnen een korte periode opstarten. Dan kan door de opeenstapeling de concentratie in de buitenlucht te hoog uitvallen. Is er sprake van meerdere activiteiten, dan moet de verhoging veroorzaakt door die activiteiten bij elkaar worden opgeteld. De verwachte datum van het begin van de activiteiten moet liggen in een periode van vijf jaar. Daarmee verhindert de anticumulatiebepaling een zogenaamde 'salamitactiek': Dat is het opknippen van een bepaalde activiteit die wel "In Betekende Mate" is in "NIBM-deelprojecten". Voor die situaties is de anticumulatiebepaling bedoeld. En waar van toepassing wordt deze ook reeds toegepast.

Verder kunnen "NIBM-uitzonderingsgebieden" worden aangewezen. Dat is echter bedoeld voor gebieden waarin de Europese grenzen voor fijnstof en NO2 (dreigen te) worden overschreven. In de IJmond is dat niet het geval.

Welke regelgeving wordt gemist om in te kunnen grijpen bij Tata Steel?

Wij willen dat het Rijk samen met ons gaat werken aan regels voor stoffen die in cumulatie met elkaar voorkomen, dat er wordt gekeken naar mogelijkheden om piekbelasting te beperken, dat het Rijk zich hard maakt voor geactualiseerde Europese regelgeving en voor richtlijnen voor roet op Europees niveau. Verder zijn er kennisontwikkelingen op het gebied van ultrafijnstof en geluid, ook daar moet op Rijksniveau naar worden gekeken. Al deze elementen kunnen op termijn leiden tot betere, scherpere regelgeving waarmee wij in de praktijk meer handvatten hebben om te sturen op minder emissie met als resultaat een gezondere leefomgeving.

Overlast melden

Hoe kunnen klachten gemeld worden?

Via de website van de OD NZKG.

Waar kan ik overlast melden?

Specifiek voor Tata Steel kan dat op de website van de OD NZKG. Voor Tata Steel is er een apart formulier. Er wordt gewerkt aan een app om het melden van overlast door Tata Steel eenvoudiger te maken. Overlast door andere bedrijven of oorzaken kunt u melden bij de Omgevingsdienst IJmond en/of uw gemeente.