Voeg een reactie toe aan deze pagina.

Onderzoeken in de IJmond

Inwoners in de IJmond maken zich zorgen over de effecten van de activiteiten van Tata Steel op de gezondheid. Het is belangrijk om in beeld te brengen welke stoffen voorkomen in de IJmond en in hoeverre deze stoffen ongezond zijn. Dit betekent onderzoek doen en de gezondheidseffecten van de stoffen inventariseren zodat daarmee maatregelen genomen kunnen worden.

Onderzoeken tot voorjaar 2021

In dit overzicht van juli 2021 staan alle beschikbare onderzoeken tot het voorjaar van 2021 met een korte omschrijving van de inhoud. Dit overzicht is een onderdeel van het programma Tata Steel 2020-2050 ‘Samenwerken aan een gezondere en veilige IJmond’. In het overzicht wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten onderzoek:

  • onderzoek naar de uitstoot van Tata Steel (en andere bronnen)
  • onderzoek naar stoffen die in de lucht zitten
  • onderzoek naar de gezondheid van inwoners

Recente en lopende onderzoeken

Onderzoeken naar de uitstoot van Tata Steel en andere bronnen 

 

Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)

Tata Steel moet net als veel andere bedrijven de uitstoot van zogenoemde Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) elke vijf jaar inventariseren. Deze informatieverplichting houdt in dat Tata Steel aangeeft wat ze de afgelopen vijf jaar gedaan heeft om ZZS te minimaliseren en welke verdere stappen nog mogelijk zijn. Tata Steel heeft de verplichting om te proberen de ZZS uitstoot zoveel mogelijk beperken. Deze minimalisatieverplichting betekent dat Tata Steel de emissies naar lucht moet voorkomen of als dit niet mogelijk is om deze in ieder geval tot een minimum te beperken. Tata Steel legt de maatregelen die zij neemt om deze emissies te vermijden dan wel te beperken vast in een  “Vermijdings en reductieprogramma” (VRP). De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) heeft de VRP beoordeeld en past op basis van het VRP de voorschriften van de vergunning van Tata Steel aan. Daarmee is een eerste stap gezet naar vermindering van de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen. 

Meer informatie over de beoordeling door OD NZKG van het Vermijdings- en reductieprogramma staat hier.

Brief aan Provinciale Staten (download pdf, 3,83 MB)

Onderzoeken naar de stoffen die in de lucht zitten en op de grond liggen (depositie)


Luchtmeetnet

In de IJmond staat een luchtmeetnet van 6 vaste luchtmeetstations met hoogwaardige meetapparatuur. Onder meer fijnstof, stikstofoxiden (NO/NO2) , PAK’s, zwavelverbindingen (SO2, H2S), koolstofmonoxide (CO) en verschillende zware metalen worden doorlopend gemeten. Jaarlijks wordt een rapportage opgesteld door GGD Amsterdam met hierin de resultaten van de metingen op de luchtmeetstations. Het luchtmeetnet meet de aanwezigheid van stoffen in de lucht die afkomstig zijn van verschillende bronnen, dichtbij en ver weg. Dit is niet beperkt tot Tata Steel. 

eNoses

De provincie Noord-Holland is in de IJmondregio op zoek naar de veroorzakers van stank. Daarom delen de provincie Noord-Holland en Tata Steel sinds april 2020 de gegevens uit hun eNose-netwerken met elkaar. Door de metingen van de eNoses te vergelijken met binnengekomen klachten, kan de bron van de stank ontdekt worden. Deze animatie legt uit hoe dit werkt. U vindt daar  de rapporten tot maart 2021. De eerste fase van de pilot is in april 2021 afgerond. Dit heeft geleid tot maatregelen aan onder andere de Beitsbaan bij Tata Steel. De analyses om de bronnen op te sporen lopen door. De uitkomsten zullen op een dashboard worden geplaatst. De publicatie wordt medio 2022 verwacht. 

Hollandse Luchten

Hollandse Luchten is een experimenteel project waarbij met citizen science  wordt onderzocht hoe tegen lage kosten luchtkwaliteit in kaart kan worden gebracht. De meetresultaten worden als open data gepubliceerd. Het is ook een experiment om ervaring op te doen met samenwerken tussen bewoners, lokale initiatieven en overheden.

Gezondheidsmonitoring GGD

Iedere 4 jaar voert de GGD Kennemerland een Gezondheidsmonitor IJmond uit. De gezondheidsmonitor brengt trends in kaart en vraagt onder meer naar ervaren hinder en gezondheidsbeleving.

Gezondheidsonderzoek IJmond RIVM

Door de grafietregens van 2018 hebben bewoners in de IJmond veel zorgen en vragen. De vragen zijn in 2019 geïnventariseerd. De vragen zijn breder dan alleen de grafietregens. Een deel van die vragen is beantwoord met het onderzoek “Inschatting gezondheidsrisico's grafietregen Wijk aan Zee" uit 2019. Daarnaast is een deel van vragen beantwoord op basis van bestaande kennis. De nog openstaande vragen heeft het RIVM samen met een klankbordgroep van bewoners en experts in kaart gebracht. Op basis daarvan zijn 8 onderzoeksopties geformuleerd, verdeeld in 3 clusters:

Cluster A

  • Depositie (neerslag van stof in de leefomgeving)
  • Luchtkwaliteit en inhaleerbare fractie op ervaren (on)gezonde dagen
  • Acute gezondheidsklacht

Cluster B

  • Eten uit de moestuin / bramen uit de duinen / dierlijke producten
  • Biomonitoring bloedwaarden

Cluster C

  • Vervolgonderzoek grafietregen
  • Chronische klachten
  • Angst en stress

Cluster A is uitgevoerd en in verschillende onderdelen opgeleverd. Over de uitvoering van cluster B (eten) moet nog worden besloten. Het RIVM heeft geadviseerd de biomonitoring van bloedwaarden vooralsnog niet uit te voeren. Voor cluster C is geadviseerd deze niet als los op zichzelf staand onderzoek, maar op andere wijze te uit te voeren. Door onderdelen op te nemen in andere onderzoeken of programma's die er ook zijn, bijvoorbeeld in de gezondheidsmonitor (voor de onderdelen chronische klachten, angst en stress). Een vervolgonderzoek naar grafietregens is vervat in cluster A (depositie). In 2022 wordt het depositieonderzoek nog 2 keer herhaald. 

Cluster A is in 3 deelonderzoeken uitgevoerd:

Deel 1: Briefrapport “Tussentijdse resultaten Gezondheidsonderzoek in de IJmond” (april 2021)

Uit het onderzoek van het RIVM blijkt op hoofdlijnen dat: 

  • De luchtkwaliteit in de IJmond vaker matig tot onvoldoende is dan in achtergrondlocaties zonder industrie in de nabijheid
  • In de IJmond meer en vaker acute gezondheidsklachten worden gemeld bij de huisarts en chronische aandoeningen vaker voorkomen vergeleken met het platteland en andere industriegebieden
  • Een studie onder omwonenden (“dagboekonderzoek”) die meer inzicht kan geven of er een verband is tussen de luchtkwaliteit, de pieken en de acute gezondheidsklachten

Naar aanleiding van dit rapport heeft de provincie het Rijk opgeroepen om scherpere regelgeving op te stellen en waar nodig aanvullende maatregelen mogelijk te maken om zo gezamenlijk te werken aan een gezondere leefomgeving in de IJmond.

Deel 2: ‘Depositieonderzoek IJmond 2020’ (september 2021)

Uit het onderzoek van het RIVM blijkt op hoofdlijnen dat er in Beverwijk, Velsen-Noord, IJmuiden en met name Wijk aan Zee meer PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) en metalen zijn gemeten in het stof dat neerdaalt (stofdepositie) dan op achtergrondlocaties buiten de IJmond. In de directe omgeving van Tata Steel, in Wijk aan Zee, zijn de gemeten verhogingen het grootst. Mensen ademen het onderzochte stof over het algemeen niet in, maar het brengt voor wat betreft PAK en lood wel verhoogde gezondheidsrisico’s met zich mee voor mensen die via de huid (met name bij PAK) of hand-mondcontact (bij zowel PAK als lood) het stof binnen krijgen.

Er worden 2 extra depositieonderzoeken gedaan. De uitkomsten van het tweede onderzoek zijn in het vierde kwartaal van 2022 gepubliceerd. De uitkomsten van het derde onderzoek worden verwacht in het eerste kwartaal van 2023.

Het tweede depositieonderzoek van het RIVM naar de neergedaalde stoffen (depositie) in de IJmond bevestigt dat er meer stoffen neerslaan in de IJmond dan elders in Nederland.
De resultaten van het onderzoek laten zien dat net als in het eerste onderzoek in de IJmond meer PAK en metalen neerslaan dan elders in Nederland. De metingen laten verder een wisselend beeld zien, waarschijnlijk ten gevolge van weersomstandigheden en variaties in de uitstoot (emissie) van bronnen op het terrein van Tata Steel en elders in de IJmond.
Vanwege het wisselende beeld en de onzekerheden kan het RIVM geen uitspraak doen over een af- en toename van de emissies van PAK en metalen zoals lood als gevolg van de bedrijfsactiviteiten van Tata Steel sinds de metingen in 2020. Om trends en ontwikkelingen in de neerslag van stoffen te kunnen vaststellen, moeten de depositiemetingen over langere tijd meerdere malen worden herhaald.

Deel 3: ‘Onderzoek naar de herkomst van neergedaald stof en stoffen in de lucht in de IJmondregio’ (januari 2022)

Doel van dit onderzoek was om  door bron- en patroonherkenning te proberen verder inzicht te krijgen in de bijdragen van verschillende emissiebronnen aan de concentraties van stoffen in de lucht die mensen kunnen inademen. Hoofdconclusie van het onderzoek is dat een aanzienlijk deel van de PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) en metalen die zijn gemeten in stofdepositie (stof op de grond) en in fijnstof in de lucht in de IJmond afkomstig zijn van het terrein van Tata Steel.
Ook blijkt uit berekeningen met een verspreidingsmodel dat de gemeten en berekende bijdrage door Tata Steel aan de hoeveelheid fijnstof in de leefomgeving goed met elkaar overeenkomen. Maar de gemeten hoeveelheden metalen en PAK in het luchtmeetnet zijn (veel) hoger dan was verwacht op basis van berekeningen met data van de milieujaarverslagen, respectievelijk de Emissieregistratie. Het RIVM noemt in het rapport verschillende mogelijke oorzaken van dit verschil. In het voorjaar van 2022 wordt nader uitgezocht wat hiervan de verklaring kan zijn. 

Meer informatie over onderzoeken door het RIVM in relatie met Tata Steel staat op de website van het RIVM.

Om te kunnen reageren moet u eerst inloggen.