Vissen in het vogelparadijs

Polder IJdoorn is een waardevol weidevogelgebied. Mede met subsidie van de provincie moet dit paradijs voor vogels ook een prettig verblijfgebied gaan worden voor vissoorten, zoals de snoek.

Het fraaie, open landschap van Polder IJdoorn strekt zich uit voor wie op de Uitdammerdijk aan de rand van Durgerdam staat en uitkijkt naar de Amsterdams nieuwbouwwijk IJburg. De 'grote polder' van IJdoorn bestaat voornamelijk uit grasland waar weidevogels als tureluur, kieviet en grutto ongestoord hun gang kunnen gaan. De 'kleine polder' bestaat uit plassen en rietmoeras. In de rietlanden broeden bedreigde vogels. Ook ijsvogels, bruine kiekendieven en noordse woelmuizen en ringslangen komen in IJdoorn voor. Het is een paradijs voor weidevogels aan de rand van de stad, maar wel een paradijs dat aandacht behoeft. Hier moeten speciale beheermaatregelen leiden tot verbeteringen én tot de komst van een diersoort die hier nog niet veel te vinden is: vis.

Waterpeil is de crux

Het gebied is grotendeels eigendom van Natuurmonumenten. Ook andere organisaties spelen een rol in het gebied, zoals de provincie, Rijkswaterstaat en Hoogheemraadschap Noorderkwartier (HHNK). En er wonen, werken en recreëren mensen in het nabijgelegen Durgerdam en Uitdam. Een veelvoud aan partijen, maar die nu toch grotendeels op één lijn zitten, constateert Miriam ten Haaf, namens Natuurmonumenten de beheerder in het gebied. “Oorspronkelijk had de provincie het idee om de hele graslandpolder langdurig onder water te zetten ten behoeve van de vis. Daar waren wij noch de bewoners blij mee, weidevogels broeden immers niet op water. Maar een hoger waterpeil, watervoerende greppels, plasdras en een deel van het gebied 6 tot 8 weken per jaar onder water zetten, daar profiteren de weidevogels van. Dat is belangrijk, want het waterpeil en de waterkwaliteit vormen de crux in dit gebied. Zeker ook met de toename van de droogteperiodes. De bodem is hier dan knetterhard en dan kunnen de vogels niet bij bodemdiertjes en wormen.” Naast de maatregelen rondom het waterpeil is er ook aandacht voor vossenbeheer om broedende weidevogels zo min mogelijk te verstoren. Overigens vormt ook de mens soms een bedreiging. Miriam: “In coronatijd gingen mensen gewoon ver het gebied in om te gaan picknicken. Dat is natuurlijk niet de bedoeling in zo’n natuurgebied.”

Monitoring en vis

Het meest vernieuwende van de aanstaande beheermaatregelen zit echter in het toelaten van vis in het gebied en in de monitoring. Rogier Hoften, projectmanager bij Natuurmonumenten, is hier nauw bij betrokken: “We hebben de nulsituatie voor wat betreft vogels en vegetatie inmiddels in kaart gebracht. We zouden graag beginnen met de beheermaatregelen, maar de subsidie komt wat traag los. Waarschijnlijk starten we pas in september 2023 met de beheermaatregelen.” Daarbij is er speciale aandacht voor het inlaten van vis in het gebied, passend bij de natuurdoelstellingen voor het Markermeer. “Het plan is om een hevel in de buurt van het Vuurtoreneiland  aan te brengen. Daardoor kan vis passeren en in het gebied gaan paaien. We kunnen precies gaan detecteren welke vissoort in welke hoeveelheid naar binnen zwemt en er weer uit gaat dankzij intelligente software. Dit gebied wordt een living lab, vooral met wat we gaan doen met vis en aan monitoring. Daar verheug ik me wel op.”