Experiment met sneller vergroenen van een dijk

Op een strakke, stenen dijk zit niet iedereen op te wachten. De Alliantie start nu een proef om te onderzoeken of het ‘vergroenen’ sneller kan.

Om een dijk te verstevigen kun je hem hoger maken of verbreden. Inwoners van Uitdam hadden voorkeur voor dat laatste. Een berm, opgetrokken uit basaltzuilen, heeft echter een nadeel: het duurt een jaar of tien voor hij weer groen is.  Kan dat niet sneller? “Het afgelopen jaar hebben we samen met bewoners van Uitdam, de provincie en de Alliantie, met ecologen en een dijkvegetatie-expert een plan gemaakt. “ vertelt projectleider Céline IJsseldijk. “In april hebben we proefvakken ingericht, waar we op twee verschillende manieren de dijk ingezaaid hebben met een zadenmengsel. In een derde vak hebben we niks speciaals gedaan, zodat we goed kunnen zien of het inzaaien ook echt tot snellere vergroening leidt.”

Vergroening op de Basalton

“De dijkbekleding bestaat uit betonnen zetstenen, Basalton genoemd. Zestien stenen per vierkante meter”, legt werkvoorbereider Jasper de Groot uit. “Langs het hele traject, van Hoorn tot Amsterdam, komt er op het Basalton een extra toplaag van basalt.” Voor deze proef is op advies van de dijkvegetatie-expert gekozen voor een grovere basalt-toplaag. Deze grovere laag vergroot de kans dat algen, mossen, korstmossen, grassen en kruiden zich aan de oppervlakte kunnen hechten. Of dit ook daadwerkelijk het geval is, moet nog blijken uit de proefvakken.

Twee methodes van inzaaien

In het eerste proefvak zijn de steentjes (het basaltsplit) met aarde gemengd. Daarmee is de ruimte tussen de Basalton tot 75 procent gevuld. In de bovenste 25 procent is basaltsplit, aarde en een speciaal samengesteld zaadmengsel aangebracht. ”Dit is lastig doseren”, zegt Jasper. “Normaal gesproken storten we een hele berg basaltsplit op de steenbekleding en verdelen we dat machinaal. Nu moesten we het met de hand en de bezem doen. Zo konden we in de gaten houden of we al op die 75 procent zaten en of het zaadmengsel al kon worden toegevoegd.”

De methode in het tweede vak was simpeler. Daar was het zaadmengsel al van tevoren gemengd met het basaltsplit en de aarde. In het derde vak zijn de ruimtes tussen de Basalton gevuld met alleen basaltsplit en aarde. Dit vak is bedoeld om goed te kunnen kijken en vergelijken hoe de vergroening tot stand komt zónder het toevoegen van het zaadmengsel. 

Gevarieerd mengsel

Er zit van alles in dat zaadmengsel: mossen, bloemen, grassen. Zaden die het goed doen op plekken die wat droger zijn, maar ook zaden die juist meer water nodig hebben. De komende anderhalf jaar wordt goed in de gaten gehouden welke methode het groenste resultaat geeft en welke soorten het beste opkomen. “De toplaag zal waarschijnlijk na een jaar al voor 10 procent begroeid zijn”, verwacht Céline. “In de voegen tussen de steenbekleding zal hopelijk na een jaar zo’n veertig procent van de zaden ontkiemen, een jaar later zestig procent en na het derde jaar tachtig procent.” 
Na de proef van anderhalf jaar volgt een evaluatie. De methode die daarbij als meest kansrijk uit de bus komt, wordt toegepast in Uitdam. In het begin zal het onderhoud intensiever zijn. Maar uiteindelijk gaat de natuur weer gewoon haar gang. Mocht vijf jaar na oplevering van de dijk blijken dat het op deze wijze actief vergroenen van de steenbekleding werkt zoals gehoopt, dan kan deze methode ook toegepast worden bij andere dijkversterkingen.