Weblog Rosan Kocken: Schoon en betaalbaar drinkwater voor nu en in de toekomst

De kranten staan er vol mee: ‘waterschaarste’ en ‘drinkwatertekort’. De vraag naar drinkwater neemt de komende jaren toe, terwijl de beschikbaarheid van zoetwater niet altijd meer zeker is.

Dit komt door bevolkingsgroei, economische groei en klimaatverandering. Met name in droge zomers is er minder water beschikbaar. Vraag en aanbod zijn uit balans. Terecht trekt een aantal maatschappelijke organisaties aan de bel, van Bouwend Nederland tot Natuurmonumenten. Zij willen 'schoon, voldoende en betaalbaar water voor mens en natuur waarborgen'. We moeten aan de slag.

Tekort en vervuild

De vraag naar drinkwater stijgt. De drinkwaterbedrijven in Nederland waarschuwen dat we nu iets moeten doen om problemen in de toekomst voor te zijn. In het oosten van het land hebben drinkwaterbedrijven al 'nee' moeten verkopen waardoor bedrijven niet werden aangesloten. In onze provincie is dit gelukkig nog niet voorgekomen. Maar als we niets doen, is dit ook onze toekomst. 

In Noord-Holland zijn er 3 drinkwaterbedrijven: PWN, Waternet en Vitens. PWN en Waternet halen hun drinkwater uit de duinen en het oppervlaktewater. De meeste andere drinkwaterbedrijven gebruiken grondwater. Grondwater en water uit de duinen worden deels natuurlijk gezuiverd: de bodem of de duinen filteren het water. Het kost drinkwaterbedrijven daarom minder moeite om van dit water drinkwater te maken. Dat klinkt ideaal, maar het grondwater raakt op een gegeven moment op. 

Onze drinkwaterbedrijven gebruiken ook oppervlaktewater uit bijvoorbeeld de Rijn en het IJsselmeer. Dit is makkelijker toegankelijk en zorgt ervoor dat het grondwater op peil blijft. Helaas is oppervlaktewater veel meer verontreinigd. Hierdoor is het moeilijker en duurder om het te reinigen en dus stijgen de tarieven.  

Forever chemicals

Alle drinkwaterbedrijven halen veel verschillende stoffen uit het water en steeds vaker komen daar nieuwe stoffen bij. Denk bijvoorbeeld aan PFAS, een stoffenfamilie die ook wel 'forever chemicals' wordt genoemd. PFAS breken namelijk niet of nauwelijks af en hopen zich wereldwijd op in het milieu. Dat is slecht voor mens en milieu. 

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat het Nederlandse drinkwater op dit moment veilig is. En dat moet zo blijven. Het grond- en oppervlaktewater moeten schoon genoeg zijn om er drinkwater van te maken. Het credo hier is: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. Daarom steunen wij het voorstel om het gebruik en de productie van PFAS in Europa uit te bannen om ons milieu en onze gezondheid te beschermen. Een gezonde en schone leefomgeving is namelijk iets wat iedereen wil. Europa kan en moet hier het verschil maken. Als de rivieren die ons land binnenstromen vervuild zijn met PFAS, blijven we in Noord-Holland dweilen met de kraan open.

Grensverleggend, creatief en zorgvuldig

De oplossingen voor de toekomst liggen in wat we doen en wat we laten. We moeten grensverleggend, creatief en zorgvuldig zijn. Gelukkig zijn er in Noord-Holland al veel mooie voorbeelden. PWN, Waternet en Vitens zijn gestart met het project WAAG (WaterAanvoer en Aanvulling in het Gooi). Hier wordt gekeken of er meer drinkwater gewonnen kan worden in het Gooi door grondwater aan te vullen met voorgezuiverd oppervlaktewater. Zo kan meer drinkwater worden geproduceerd én verdroogt de natuur in dat gebied minder. Ook wordt er onderzoek gedaan om drinkwater ondergronds op te slaan in Hoorn en schreef de NOS in maart over de mogelijkheid om in de toekomst drinkwater te maken uit rioolwater.  

De drinkwaterbedrijven zorgen daarnaast voor meer plekken voor drinkwaterwinning en -zuivering en vergroten de productiecapaciteit. Bijvoorbeeld in de Horstermeerpolder. Daar wordt onderzocht hoe van brak water, water met een beetje zout, drinkwater gemaakt kan worden. Wij steunen dit financieel. Maar nog belangrijker: de Horstermeerpolder valt nu onder de strenge wetten en regels van grondwaterbescherming, zodat ons drinkwater hier beschermd is voor de toekomst.

Kortom, om schoon en betaalbaar drinkwater voor de toekomst te waarborgen, moeten we nu actie ondernemen. De drinkwaterbedrijven in Noord-Holland zetten belangrijke stappen. Maar het is heel belangrijk dat iedereen meewerkt. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat er ook in de toekomst voldoende en schoon drinkwater beschikbaar is voor alle Noord-Hollanders.

Wij moeten onze verantwoordelijkheid voor elkaar en het milieu serieus nemen.