“Een gevoel van thuis zijn, terwijl je niet thuis bent”

Commissaris van de Koning Arthur van Dijk bezocht in Bergen 2 locaties voor vluchtelingen. Wat begon met applaus eindigde met een brok in zijn keel. 

Aan het einde van een doodlopende weg in Egmond-Binnen werken 30 kwetsbare meisjes aan een nieuw leven. Dat gebeurt in groepsaccommodatie Broekakkers, een recreatiecomplex dat dienst doet als opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers). Het is de enige plek in Noord-Holland waar alleen meisjes worden opgevangen, aldus locatiemanager Natasha Bierling van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). 

Buiten zorgen ruisende bomen en een weids uitzicht op weilanden voor een aangename kalmte. Binnen vertellen de deuren verhalen. Op de ene deur hangt een tekening met de tekst ‘Dit is jullie huis’. Op een andere prijkt een weekschema met activiteiten, van volleyballen tot het EK voetbal kijken. Zoals in zoveel Nederlandse huizen is vrijdagavond filmavond. “Mét popcorn en snacks”, vertelt begeleider Anbarina Sulaimankhel. Bollywoodfilms zijn het populairst bij de bewoners. 

Commissaris van de Koning Arthur van Dijk in gesprek met een bewoner en medewerkers van de opvanglocatie in Egmond-Binnen.

Kinderwagens

Alle bewoners gaan overdag naar school in Alkmaar, maar kinderwagens en maxicosi’s in de gang verraden dat een aantal van hen grotere verantwoordelijkheden heeft. “Naast 30 bewoners van 15 tot 18 jaar wonen hier ook 3 baby’s”, vertelt Bierling. Als de commissaris en de Bergense burgemeester Lars Voskuil vrijdag 28 juni binnenwandelen komt net 1 van de tienermoeders aangelopen met haar kleine op de arm. “Wat een prachtig kindje”, zegt Van Dijk, terwijl de baby zijn uitgestoken vinger vastgrijpt en niet meer loslaat. 

Met een andere bewoner is de commissaris kort daarna verwikkeld in een gezellig gesprek over koken. Hij komt te weten dat ze het liefst ‘fufu’ (een deegachtig Afrikaans gerecht) eet, dat ze van jongs af aan maaltijden klaarmaakt en dat ze gelukkig niet voor het hele huis hoeft te koken “omdat iedereen hier kookt”. 

Rolmodel

Begeleider Sulaimankhel neemt ook deel aan het kleine kringgesprek. Zij vertelt dat ze op 6-jarige leeftijd met haar ouders uit Afghanistan vluchtte. Het aanmeldcentrum in Ter Apel was haar eerste kennismaking met Nederland. “Dan begrijp je de bewoners hier”, stelt Van Dijk. Ze knikt en geeft aan dat dat een reden was om voor deze baan te gaan. “Het is fijn als je hulp krijgt en daarom wilde ik graag anderen helpen. Sociaal werk is heel waardevol.” “Jij bent een rolmodel”, roept de commissaris uit. “Daar hoef je niet bescheiden over te zijn, hoor.” 

Meiden met een rugzak

Een paar tellen later schuiven Van Dijk en Voskuil aan bij locatiemanager Bierling en haar collega’s. De bewoner die eerder vrolijk praatte over koken is er ook bij, maar de plotselinge drukte overvalt haar. Ze schiet vol en verlaat met haar mentor de ruimte even. Bierling vertelt dat de meisjes hier sinds oktober 2023 werden geplaatst vanuit Ter Apel. “Het zijn allemaal meiden met een behoorlijke rugzak. Van buiten lijken ze oké, maar soms komen de emoties toch binnen.”

Van Dijk vraagt Bierling hoe de buurt reageert op de opvang. “Hartstikke positief. Alleen op de eerste bijeenkomst waren omwonenden kritisch. Maar al snel ontvingen we veel donaties en meldden vele vrijwilligers zich aan. Daar zijn we heel blij mee. Er klinkt alleen wat gemopper wanneer de meiden weleens aan de verkeerde kant van de weg fietsen.”

Overleg in de raadzaal van Bergen. 

Ruimtelijke regels

Een paar uur eerder wordt Van Dijk door Voskuil verwelkomd in multifunctioneel centrum De Beeck in Bergen. Doel van het werkbezoek is een beeld vormen hoe de gemeente de opgave rondom asielopvang en de opvang van Oekraïense vluchtelingen aanpakt. De commissaris spreekt erover met gemeentebestuurders. In de raadzaal gaat het onder meer over de regelgeving ruimtelijke ordening. Bergen wil meer asielzoekers opvangen, maar heeft onder andere door de ruimtelijke regels moeite om geschikte locaties te vinden. Ook wordt gesproken over het combineren van doelgroepen bij de huisvesting van statushouders en zorg en onderwijs voor nieuwkomers. 

Daarna ontmoet de cvdK tientallen Oekraïense vluchtelingen. De gemeente en Stichting Bergen Helpt bieden hen sinds 2023 een ‘eigen’ plek aan in De Beeck voor taallessen, dansles, (kinder)activiteiten of om elkaar te zien. Ook houdt de gemeente hier wekelijks spreekuur, voor als ze vragen hebben over bijvoorbeeld huisvesting of sociale zaken.

Thuisgevoel

Wanneer Van Dijk het zaaltje binnenloopt, klinkt er applaus en gaan links en rechts telefoons de lucht in voor een foto. Hij bedankt met een buiging. “Ik ben erg trots dat ik dit soort initiatieven in meerdere gemeenten zie”, zegt hij. “Het geeft jullie misschien toch een soort gevoel van thuis zijn, terwijl je niet thuis bent.” De meeste mensen knikken instemmend. 

Van Dijk en burgemeester Lars Voskuil van Bergen worden bijgepraat in de ontmoetingsruimte voor Oekraïense vluchtelingen.

Bergen vangt momenteel 250 Oekraïners op in gemeentelijke opvang, terwijl 214 ontheemden onderdak hebben bij inwoners. Ook Vira Tsvik uit Kiev verbleef bij een Nederlandse familie, vertelt ze na een praatje met Van Dijk. “Daar heb ik veel geleerd over jullie gebruiken en de taal. Ook het samenwerken met Nederlanders is heel goed voor de integratie.”

Veel kansen

Tsvik vindt het fijn dat de commissaris van de Koning langskomt, zegt ze. “Het is belangrijk dat hij ziet hoe getalenteerd Oekraïners zijn. We leren Nederlands, we willen werken en we laten hier zien wat we maken: kunstwerken, meubels, verzorgingsproducten en eten en drinken. Ik ben nu 1 jaar en 7 maanden in Nederland en krijg veel kansen. Zo kan ik hier dansles geven aan kinderen en volwassenen. Daar ben ik dankbaar voor.” 

Vira Tsvik laat Van Dijk enkele verzorgingsproducten zien.

“Heel veel Oekraïners hebben hier inmiddels hun eigen weg gevonden”, vertelt Irina Sazonova. Ze woont al tientallen jaren in Nederland en helpt gevluchte landgenoten met vertaal- en bemiddelingswerk. “Het is fijn dat de commissaris van de Koning meeleeft met Oekraïners. Echte ontmoetingen en echte gesprekken zijn zo belangrijk. Petje af dat hij dat doet.” 

Gezien worden

In de meisjesopvang in Egmond-Binnen klinken later woorden van gelijke strekking. “Deze positieve aandacht van bestuurders doet me ontzettend goed”, vertelt COA-locatiemanager Bierling. “Hun belangstelling voor ons werk geeft je het gevoel dat het gezien wordt wat we hier doen. Migratie en asielopvang zijn gevoelige onderwerpen waar veel meningen over zijn. Maar je moet het óók voelen. Dan zijn dit soort initiatieven fantastisch. Hopelijk draagt deze aandacht bij aan de plannen en het draagvlak in de toekomst.”

“Het was erg indrukwekkend en bijzonder om hier te mogen kijken”, zegt Van Dijk vlak voordat hij de auto instapt. Met een brok in zijn keel zoekt hij even naar woorden. “Fijn dat dit soort locaties er zijn. Ik heb heel veel respect voor de mensen van het COA die zich zo uit de naad werken.”