Tula-dag: Herdenking en viering van het verzet tegen slavernij

Op zaterdag 17 augustus werd in het provinciehuis in Haarlem Tula-dag gevierd om vrijheidsstrijder Tula te herdenken die in 1795 de opstand tegen slavernij op Curaçao leidde.

De gidsen van Sporen van Slavernij Haarlem organiseerden voor de derde keer een programma over anti-koloniaal verzet.

Muzikaal verzet

In de tuin van het provinciehuis klonk opzwepende trommelmuziek. Onder leiding van percussionist Roël Calister en Gio Anastasia leerden deelnemers het ritme van de Tambú-muziek. Calister, geboren op Curaçao en op zijn achttiende naar Nederland gekomen, merkte dat hij de Tambú-muziek na zijn verhuizing miste. Hij besloot de muziek te leren en door te geven: “Tambú werd gespeeld door tot slaaf gemaakten op Curaçao, Aruba en Bonaire. Ondanks een muziekverbod zochten zij afgelegen plekken om te spelen. Ze maakten muziek met handgeklap en later met instrumenten van landbouwgereedschappen. De ritmes omvatten liederen over gebeurtenissen in het jaar, eerbetoon, kritiek en persoonlijke gevoelens. Tambú begon als verzetsmuziek en klinkt nog steeds krachtig.”

Gio Anastasia en Roël Calister

Sporen van slavernij

De Tambú-workshop was onderdeel van een breed programma met een wandeling, fietstocht en lezingen over het slavernijverleden. De gids van de fietstocht was Dineke Stam, die samen met Ineke Mok het boek ‘Haarlemmers en de slavernij’ schreef. De route leidt langs panden en plekken die de betrokkenheid onthullen van Haarlem en Heemstede bij slavernij en kolonialisme. 

Stam benadrukt dat deze plekken de geschiedenis tastbaar maken: “De slavernij heeft natuurlijk niet alleen wat betreft de architectuur zijn sporen achtergelaten. De rijkdom die door uitbuiting van mensen in slavernij werd verdiend, zie je aan het historische deel van het provinciehuis. De slavenhouders kregen geld bij de afschaffing van de slavernij, terwijl de tot vrij gemaakten niets kregen. Geen erfenis, geen opleiding, geen vergoeding voor het leed dat hen was aangedaan. Zo begonnen de nakomelingen van tot slaaf gemaakten met een achterstand en die van slavenhouders met een onrechtvaardige voorsprong. Dat werkt generaties lang door.”

De betekenis van Tula

Yoshina Davelaar belichtte Tula's rol in het anti-koloniaal verzet. Tula leidde de grootste slavenopstand in de Nederlandse Antillen en trok met een leger van 2.000 slaven naar Willemstad. De regering sloeg de opstand met veel geweld neer. Tula werd ter dood veroordeeld en levend geradbraakt. In 2010 werd hij uitgeroepen tot nationale held van Curaçao, en in 2023 kreeg Tula eerherstel van de Nederlandse regering. Tula’s verzet droeg bij aan verbeterde omstandigheden voor slaven en de afschaffing van slavernij in 1863. De lezing eindigde met een gedicht van de Curaçaose dichter Gibi Basilio.

Lucia Martis, spreker en directeur van Stichting ProFor, deelde hierna haar ervaringen. ProFor biedt sinds 1997 ondersteuning aan Antillianen, Arubanen en Spaanstaligen in Nederland. Ze vertelde hoe Tula haar inspireert en hoe zij kracht put uit het helpen van mensen in moeilijke situaties.

Niet alleen omkijken

Hoewel er stil werd gestaan bij een sombere geschiedenis was de dag vooral feestelijk. Bij de Tambú-muziek werd uitbundig gedanst, en bij de afsluiting waren er heerlijke hapjes en drankjes. Deelneemster Ashinta vindt het ook belangrijk dat de dag positief is: “We moeten niet alleen omkijken, maar ook laten zien hoe rijk de cultuur van Curaçao is.”