“Onwijs positief dat jonge mensen in biologische teelt stappen”

In het plaatsje zetten pioniers John en Johanna Huiberts met vallen en opstaan hun bedrijf Huiberts Biologische Bloembollen op de kaart. Maar omdat de jaren beginnen te tellen, zochten ze vers bloed om de toekomst van de biologische bloembollenteelt veilig te stellen. “Het was hier geen Boer Zoekt Vrouw, maar Boer Zoekt Opvolger", lacht Johanna. “Na een aantal succesvolle dates is het gelukt.”

Biobollen

3 jonge agrariërs van 1 familie – Glenn Vaars (37), zijn zus Jennifer van Haaster (39) en z’n zwager Robin van Haaster (48) – nemen het stokje over. “Onze klanten verwachten continuïteit in de biologische sector”, zegt John. “We werden ongewild marktleider, dus als dit stopt zijn er gewoon veel te weinig biobollen in Nederland. Daarom zijn we blij dat er mensen zijn die het gaan doorzetten.”

Van links naar rechts: John en Johanna Huiberts, Glenn Vaars en Jennifer en Robin van Haaster. Fotografie: Loek Buter.

Glenn: “Biologisch is niet makkelijk, maar ik hou van uitdagingen. Voor mij is dit de juiste, verantwoorde weg in mijn vakgebied. Als ik zie waar de aarde met deze hoeveelheid mensen heengaat, zullen er wel wat ‘dingetjes’ moeten veranderen om er de volgende 100 miljoen jaar nog te zijn. En dit is iets waarop ik invloed kan uitoefenen. Mijn manier om dit een betere plek te maken. Zo draag ik mijn steentje bij.”

Natuurvriendelijk werken

Jennifer: “Robin en ik hebben in Breezand een traditionele kwekerij, een familiebedrijf. Robin was daar stilletjes bezig met vergroenen; meer natuurvriendelijk werken. Dan kom je op een bepaald moment op een punt dat je denkt: ja, en nu? We waren toe aan een volgende uitdaging. Robin en ik kunnen allebei heel goed werken en communiceren met Glenn. Dus toen hij zei: ‘laten we het dan met zijn allen doen’, ging het snel.”

Rijdende trein

In de pauzeruimte van Huiberts wordt koffie ingeschonken en gaat een trommel met chocolade fourrékoeken rond. Terwijl medewerkers stapels boterhammen wegwerken, doceert John: “De tijd is enorm aan het veranderen. Het geeft een onwijs positieve impuls dat jonge mensen in biologische teelt stappen. Daardoor krijg je ook de nóg jongere generatie die zegt: ‘hé verrek, dat is niet zo gek’. De omschakeling van het land duurt lang, dus ga je dan opnieuw beginnen of stap je in een rijdende trein?”

De 3 familieleden kozen voor die laatste optie. Eenmaal aan boord merkten ze meteen het verschil tussen de traditionele en biologische teelt. “Verbinding", zegt Jennifer. “In de traditionele teelt is het ieder voor zich: ‘kijk eens hoe groot en sterk ik ben’. Biologisch doe je meer samen; met elkaar, voor elkaar. Ik vind het belangrijk om die boodschap mee te geven aan onze kinderen. Onze oudste van 17 wil het ook het vak in, en hij denkt er nu al anders over dan wij. Hij zei laatst heel mooi dat door deze overname ook zijn toekomst verandert. Bij de overname zat dat uiteraard in ons hoofd. Wat wil je je kinderen meegeven, is een vraag waarvan elke ouder zich bewust is.”  

De biologische bollenvelden van Huiberts.

Pilletjes

In de jonge jaren van John Huiberts was specialiseren, investeren en intensiveren aan de orde van de dag. “Misschien is nu de tijd gekomen dat het anders gaat. En dan ligt het niet gebruiken van chemische gewasbestrijdingsmiddelen aardig voor de hand.”

Maar volgens de nestor van de biologische bollenteelt is dat allesbehalve eenvoudig. “De farmaceutische industrie schrijft mensen pilletjes voor en heeft er ook wat voor je bloembollen. Toch stond laatst in weekblad Nieuwe Oogst dat de opbrengsten naar beneden gaan terwijl er meer wordt gespoten. Misschien is het land de verliezer. Je kan zeggen: het is toeval dat het nu zo droog is. Maar op het zuidelijk halfrond zegt iedereen dat het ligt aan global warming. Het punt is: als je het houdt op toeval, hoef je niet te veranderen. Dat is lekker, want de meeste mensen houden niet van verandering.”

Door een gat

John en Johanna kozen daar in 2013 – na 30 jaar traditionele teelt – bewust wél voor. Ze zagen dat hun land hard achteruitging. De opbrengst liep terug, het aantal ziektes steeg. Er zat geen natuurlijke weerstand meer in de bodem, positief schimmelleven ontbrak en bacteriën waren te eenzijdig. John: “Dan ga je kijken hoe je dat kan veranderen. Zo kwamen we uit op biologisch en dat begonnen we steeds leuker te vinden. Maar we zijn wel door een gat gegaan.”

“We werkten met zijn tweeën keihard en het kostte alles", legt Johanna uit. “We hadden gezegd dat het na 5 jaar geld moest opleveren. Dat lukte.” “Anders was het bord in de tuin gegaan", vult John aan. “Als je hebt gezegd dat je geen chemie meer wil gebruiken en je moet het na al die jaren weer in de tank gooien, wil je dat niet meer.”

Kennis en kunde

Hoe de kennisoverdracht naar de jonge garde de komende tijd gestalte krijgt, ligt niet vast. Maar de nieuwe eigenaren omarmen elk flintertje informatie van hun voorgangers. Hun motto: ‘vul ons maar met kennis en kunde’. “Ik hoop John nog vaak te zien", zegt Glenn. “Ik kan veel van hem leren, en als hij hier is, betekent het dat hij het naar zijn zin heeft.”

Volgens John wordt het “moeilijk om eruit te stappen.” Zelfs de geplande verhuizing om plaats te maken voor de nieuwe eigenaren verandert daar weinig aan. “Dit is mijn passie, een prachtige wereld. En Johanna en ik willen heel graag dat dit slaagt voor hen”, aldus Huiberts, die bereikbaar is voor boeren die advies willen over de biologische teelt. “John is dé coach voor bodemleven”, zegt Jennifer. “We willen dat hij pionier blijft, ook naar de buitenwereld. Dat is zo belangrijk om het publiek te behouden en vergroten.”

Brug slaan

Met de kennis en kunde van John en het nieuwe biologische bedrijf willen Jennifer en Robin op hun traditionele bedrijf sneller stappen zetten naar het nieuwe groene telen. “Door deze prachtige overname hopen we makkelijker te kunnen vergroenen en een brug te slaan tussen de traditionele en de bio teelt.”

De overname bleef in ieder geval niet onopgemerkt. “In ons dorp is de teelt traditioneel, maar sinds deze stap merken we dat de oren opengaan”, vertelt Jennifer. “We merken het ook aan onze kinderen die een agrarische opleiding doen. Hun netwerken hebben meer belangstelling voor biologische teelt. Wat het is, hoe het werkt, welke stappen je zet. Hoe meer je meekrijgt, hoe meer zo'n nieuwe weg gaat leven. Elke stap is er een.”

Verduurzamen van teelt

De roep om meer biologische bloembollen klinkt steeds luider. Van de hele bloembollensector in Nederland is nu 0,25 procent biologisch. “Eigenlijk moet 1 procent van alle bloembollen in Nederland biologisch zijn", zegt John. "Hopelijk komt er een enorme stroomversnelling. De verandering is gaande en gaat ook niet stoppen. Er is zoveel laagdrempelig te veranderen in de wereld.” Jennifer: “We moeten meer om elkaar geven en minder individualistisch zijn. Dan gaan we bewuster om met het milieu en de wereld.”

Meer vraag

De eerste stap richting biologisch telen is volgens John: zuinig zijn op de bodem. “Dat is tenslotte het uitgangspunt.” Overheden kunnen volgens hem helpen versnellen door alleen nog biologische bloembollen te bestellen. “Het zou mooi zijn als gemeenten bijvoorbeeld voor 3 jaar vooruit biobollen inkopen voor plantsoenen. Dan hebben we vastigheid. Nu kunnen we nog niet vooruitwerken. Als je er 100.000 hebt geplant, kun je er immers geen 200.000 verkopen. En als je ze in de grond stopt en er geen interesse is, kun je ze weggooien. Dus ligt het risico altijd bij de teler. Als overheden bioproducten stimuleren in hun organisaties – bijvoorbeeld het eten in de kantine – krijg je uiteindelijk een omslag en meer vraag.”  

Rol van de provincie

Huiberts en zijn opvolgers zijn blij dat de provincie Noord-Holland zich inzet voor biologisch telen. Zo werkt de provincie samen met de sector aan verduurzaming bollenteelt en levert ze financiële en inhoudelijke bijdragen aan het project Fieldlab Bol. Dit is een praktijkomgeving waar 13 bollentelers en kennisinstellingen samenwerken en experimenteren met nieuwe technologie. Denk aan groenbemesters voor een betere bodem en andere manieren van onkruidbestrijding en waterbeheer. Doel: een toekomstbestendige bollenteelt waarin natuur, maatschappij en economie in balans zijn. Volgens de provincie is het belangrijk dat de milieubelasting van bollenteelt verder vermindert en de sector met de keten meer stappen gaat zetten.

Kennis opdoen

John noemt het Fieldlab Bol “heel belangrijk. Iedereen ziet dat je met minder middel toe moet kunnen, maar je moet kennis opdoen met zijn allen. Het Fieldlab Bol is daarvoor de uitgelezen plek. Zo doen we proeven met het anders afdekken van bollen, omgaan met natuurlijke vijanden en onkruidbestrijding. Daar leren we veel van. In mijn ogen heeft het Fieldlab Bol ook iets anders belangrijks bereikt: dat ons bedrijf opvolgers kreeg uit deze groep. Vaars en Van Haaster zijn nu de toekomst van de biologische bloembollenteelt. Dat is toch legendarisch!”

Luchtfoto van Huiberts Biologische Bloembollen in Sint Maartensbrug.