‘De hoogst haalbare vorm van burgerparticipatie’

Broek in Waterland doet aan burgerparticipatie 2.0. Onvrede over de N247 leidde er tot een unieke samenwerking tussen de dorpsraad en de provincie. Van frustratie naar co-creatie. “Dat je als kleine dorpsraad op dit niveau kunt meepraten is weinig gebeurd in Nederland.”

Begin 2014 maakte de provincie een plan om de verkeersproblematiek in de regio aan te pakken. “De N247 zou worden verbreed”, vertelt dorpsraadvoorzitter Goof Buijs. "Deze provinciale weg is al decennialang een doorn in het oog van ons dorp. Hij splijt Broek in Waterland in tweeën en er razen per werkdag 23.000 auto’s overheen. Wij zagen niets in wegverbreding. Zo kwamen wij op het idee van een onderdoorgang.”     

De dorpsraad haalde 2.300 handtekeningen op voor de tunnelvariant. Met deze steun van inwoners uit het dorp en de regio, ondernemers én de gemeente Waterland, stapte Buijs naar het provinciehuis. Maar hij kwam van een koude kermis thuis. “Het kan niet en is te duur”, was de reactie.  

(Goof Buijs, foto: Dirk-Jan van Dijk)

Schetsmiddag

Toch liet de dorpsraad zich niet ontmoedigen. Voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2015 organiseerde Buijs een werkbijeenkomst op locatie om politieke partijen warm te maken voor het plan. Dat lukte. Buijs: “We kregen veel enthousiaste reacties. Toen hebben we ook het idee van co-creatie ingebracht. In mei 2015 hielden we een schetsmiddag om te ontdekken wat reële mogelijkheden waren. De resultaten presenteerden we in een commissievergadering. De provincie vond het een leuk plan, maar wilde geen geld steken in een haalbaarheidsstudie.” 

Daarop begon de dorpsraad een crowdfundingsactie. Met de razendsnel opgehaalde 22.000 euro kon ingenieursbureau Witteveen+Bos het onderzoek doen. In april 2016 kwam het verlossende woord: de provincie wilde het voorstel van de dorpsraad verder uitwerken, naast een aantal andere varianten. 

Democratische vernieuwing

Sindsdien trekken de partijen samen op. ‘Wij-zij-denken’ werd ‘ons project’. Eind 2016 stelden de provincie en Broek in Waterland zelfs een officieel samenwerkingsdocument op. Buijs: “Dat je als kleine dorpsraad op dit niveau kunt meepraten is nog weinig gebeurd in Nederland. De provincie betrekt ons bij veel aspecten. We hebben bijvoorbeeld medezeggenschap over welke ingenieursbureaus worden uitgenodigd en lezen offertes mee. Dit is de hoogst haalbare vorm van burgerparticipatie en een toonbeeld van democratische vernieuwing.”

Hij tekent hierbij aan dat de dorpsraadleden het werk in hun vrije tijd doen, wat per definitie grote ongelijkheid betekent. Dat is ook niet eenvoudig op te lossen. Dat de weg naar een oplossing via co-creatie lang en hobbelig is, is volgens Buijs begrijpelijk.

“Het kost tijd om overtuigd te raken dat burgers misschien een beter idee hebben dan professionals. Maar het zegt veel over de provincie dat ze hierin mee wilde gaan. Dat is mede de verdienste van projectleider Bram Derix. Noord-Holland begint in te zien dat dit heel leerzaam voor haar is. Statenleden zeiden tegen ons: ‘Dit maken wij nooit mee. Burgers zijn meestal boos’. Wij waren óók boos, maar daar kun je op verschillende manieren mee omgaan. Je schiet niets op met boos blijven roepen dat je ergens tegen bent. Je moet alternatieven bieden.” 

Duurzame oplossing

De dorpsraad wilde per se een oplossing die voor iedereen goed is. Om dat brede draagvlak te creëren, werden bijeenkomsten met omwonenden en ondernemersverenigingen georganiseerd. Met succes, volgens Buijs. “De meeste mensen staan achter ons plan. De onderdoorgang zorgt straks voor minder files, minder overlast en een mooier dorp. Een duurzame oplossing voor de toekomst.” 

Toen de provincie de onderdoorgang in 2019 opnam in het coalitieakkoord, was de dorpsraad van Broek in Waterland voorzichtig optimistisch. “Het is een traject van de lange adem”, zegt Buijs, “maar dat is het allemaal waard. Respect, begrip, openheid en wederzijds vertrouwen tekenen onze samenwerking. Het zou mooi zijn als deze vorm van burgerparticipatie vaker voorkomt. Het mooist is natuurlijk dat ons plan ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt. Maar er is nog een lange weg te gaan voordat de eerste spade de grond ingaat. Vooral de financiering wordt een heet hangijzer.”