Archeologisch onderzoek werpt nieuw licht op bewoningsgeschiedenis Opperdoes

Opperdoes zullen de meeste mensen waarschijnlijk vooral associëren met de bekende aardappels. Wat echter niet iedereen weet is dat in en rond deze plaats in West-Friesland lang geleden enkele spectaculaire opgravingen zijn gedaan.

De resultaten van dit archeologisch onderzoek zijn nu samengebracht in de publicatie ‘Opperdoes, een geliefde plek. Oud onderzoek, nieuwe resultaten: bewoning in de Bronstijd en IJzertijd’, die op 9 oktober is gepresenteerd in Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum.

Impressie van 1 van de erven uit de Late IJzertijd in Opperdoes-Zuid (illustratie Mikko Kriek, BCL Archaeological Support)

Prehistorische vondsten

In de jaren 60 van de vorige eeuw kwamen bij archeologisch onderzoek in Opperdoes, gemeente Medemblik, al veel prehistorische vondsten aan het licht. Omdat eind jaren 70 deze archeologische vondsten bedreigd werden door grootschalige ruilverkavelingen in West-Friesland besloot de toenmalige Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 2 locaties langs de Markerwaardweg grootschalig op te graven. Deze opgravingen, Opperdoes-Noord en Opperdoes-Zuid, leverden een groot aantal nieuwe grondsporen en vondsten op. Destijds ontbrak het aan tijd om het onderzoek uit te werken tot een leesbare rapportage. De vondsten en de documentatie van de opgravingen lagen geduldig te wachten in het archeologisch depot van Huis van Hilde in Castricum. Nu, 45 jaar na het veldwerk, zijn de resultaten van dit onderzoek in opdracht van de provincie Noord-Holland alsnog uitgewerkt door archeoloog Wouter Roessingh van ADC ArcheoProjecten. 

Nieuw licht op lange bewoningsgeschiedenis

De opgravingen van Opperdoes leveren belangrijke nieuwe inzichten op over het leven van laat-prehistorische gemeenschappen in de dynamische omgeving van West-Friesland. Zo werd in het zuidelijke deel van het opgravingsterrein van Opperdoes een huisplattegrond van een ruim 20 meter lange boerderij ontdekt van omstreeks 1700 voor Christus, de oudste bronstijdboerderij uit West-Friesland die tot nu toe gevonden is. In zo’n boerderij leefden bewoners en vee samen onder 1 dak. De veestapel bestond vooral uit runderen, er werden dan ook veel runderbotten gevonden, maar ook geweifragmenten en botten van een eland. Spectaculair is de vondst van de 2 onderkaken en een tand uit de bovenkaak van een bruine beer.

(Onderkaken en een losse tand van een bruine beer in Opperdoes)

Door het aanleggen van greppelsystemen rond de boerderijen hielden de bewoners in het waterrijke Opperdoes hun huisplaatsen voldoende droog. Met boomstamboten werden diverse materialen geïmporteerd, zoals de vele stenen werktuigen en zelfs zware maalstenen die in de nederzettingen zijn teruggevonden. Deze vondsten laten zien dat Opperdoes een zeer lange bewoningsgeschiedenis kent.

In ‘Opperdoes, een geliefde plek’ worden de resultaten van het archeologisch onderzoek uitgebreid belicht. De publicatie is verkrijgbaar in de museumwinkel van Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum en online te raadplegen via de website van Huis van Hilde. Een selectie van de vondsten is komende weken te zien in Huis van Hilde (met uitzondering van de herfstvakantie). 

Kijk voor meer informatie ook op www.huisvanhilde.nl.