Toekomstbestendig bouwen en wonen

Provincie Noord-Holland wil de CO2-uitstoot in 2030 met 55% verminderen ten opzichte van 1990. Daarom stimuleren we de bouw van toekomstbestendige woningen en gebiedsontwikkelingen.

Extreme weersomstandigheden, zoals hitte en wateroverlast, komen als gevolg van klimaatverandering steeds vaker voor. Daarnaast raken grondstoffen op en speelt gezondheid een steeds belangrijke rol bij de keuzes die we maken. De provincie vindt het belangrijk dat woningen snel gebouwd worden en betaalbaar zijn, maar ook dat nieuwe wijken in de toekomst prettige leefomgevingen zijn. Toekomstbestendige woningen en wijken zijn comfortabel, gezond en veilig voor zowel huidige als toekomstige bewoners.

Door afspraken te maken met gemeenten en marktpartijen werken we aan toekomstbestendige woningbouw. Het gaat hierbij om afspraken met prestatie-eisen op het gebied van energie, circulariteit, klimaatadaptatie, natuurinclusief bouwen, duurzame mobiliteit en gezondheid. De afspraken liggen vast in het Convenant Toekomstbestendige Woningbouw MRA.

Circulair en biobased bouwen 

Noord-Holland wil in 2050 volledig circulair zijn. Dit betekent dat we inzetten op het verminderen van grondstofgebruik, hergebruik van materialen en gebruik van natuurlijke materialen zoals hout, riet, vlas en stro. De CO2-uitstoot bij het gebruik van dit type materialen is aanzienlijk lager dan van traditionele materialen of slaat zelfs CO2 op. Bovendien gaan ze de uitputting van grondstoffen tegen. 

De provincie stimuleert het hergebruik en het gebruik van natuurlijke materialen bij nieuwbouw, renovatie en onderhoud. Ook stimuleren we losmaakbaar, flexibel en aanpasbaar te bouwen evenals circulair slopen van gebouwen. Samen met C-creators voeren we een kennisprogramma over circulair bouwen uit. Verder wordt aangemoedigd  aan om in materialenpaspoorten vast te leggen welke materialen er in gebouwen zitten, voor een eventueel tweede leven. 

De provincie heeft het convenant houtbouw ondertekend en dat houdt in dat vanaf 2025 20% van de woningproductie in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) van hout en andere biobased materialen is, zodat woningen sneller en duurzamer worden gebouwd. Jaarlijks levert dit een reductie op van ongeveer 220.000 ton CO-2-uitstoot en een aanzienlijke vermindering van de stikstofuitstoot. Houtbouwwoningen die op een industriële wijze worden geproduceerd en op voldoende locaties kunnen worden gebouwd, zijn betaalbaarder, gemaakt van gezonde materialen en zorgen voor minder bouwafval. 

De provincie wil het gebruik van hergebruikte en biobased materialen in de bouw stimuleren omdat dit goed is voor het milieu en het klimaat. Dit gebeurt onder andere door woningcorporaties subsidies te geven voor woningbouwprojecten waarin wordt gewerkt met deze materialen. 

De provincie heeft daarnaast samen met alle ketenpartners (zoals bouwpartijen, aannemers, projectontwikkelaars, sloopbedrijven, woningcorporaties en gemeenten) een unieke 'Circulaire Deal Secundaire Bouwmaterialen NHN' opgesteld. Het doel is om bouwmaterialen via sloop weer beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar terug in de bouwketen te krijgen.

Energieneutraal bouwen  

Een ander aandachtspunt bij de bouw van nieuwe woningen is de overbelasting van het elektriciteitsnet. Deze zogenaamde netcongestie is steeds vaker een vertragende factor in de realisatie van nieuwbouw. We zoeken hier oplossingen voor, omdat duidelijk is dat dit probleem voorlopig zal blijven bestaan. 

De provincie doet onderzoek naar innovatieve oplossingen voor netcongestie. Een voorbeeld is het (tijdelijk) inzetten van energieopslag, zoals een buurtbatterij bij woningbouwprojecten. Zo voorkomen we dat een mogelijk energietekort de productie vertraagt. Verder zetten we in op energiebesparing door extra isolatie en het gebruik van zuinige apparaten. Een lager energieverbruik leidt tot lagere kosten voor bewoners. We brengen lokaal de vraag en het aanbod van energie zoveel mogelijk in balans met slimme oplossingen. Deze energie wekken we zoveel mogelijk lokaal en duurzaam op. 

Verduurzamen bestaande bouw 

In 2050 moeten er in Nederland 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen van het aardgas af om de CO2-uitstoot te verminderen en minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Binnen de gebouwde omgeving verbruiken we de meeste energie in woningen. Daarom streeft de provincie naar woningen die energiezuinig zijn, zelf energie opwekken en in de toekomst ook zelf energie kunnen opslaan. Een woning die energieneutraal is, is bijvoorbeeld niet op het gas aangesloten. In plaats van een cv-ketel, verwarmt een warmtepomp het huis. Deze werkt op stroom in plaats van op aardgas. De stroom die de bewoners van het huis nodig hebben, komt bijvoorbeeld van zonnepanelen.  

Het Servicepunt Duurzame Energie (SPDE) ondersteunt gemeenten, regio’s, woningcorporaties en andere betrokkenen in Noord-Holland bij de energietransitie in de gebouwde omgeving. Dit doen ze in opdracht van de provincie Noord-Holland. Het Servicepunt deelt kennis en ervaringen, biedt expertise en is gangmaker voor het onderlinge gesprek.

Duurzame en gezonde mobiliteit  

De woningbouwopgave zorgt voor een stevige groei van autoverkeer en (bouw)logistiek. Om deze onvermijdelijke groei van autoverkeer te remmen, zet de provincie in op het verminderen (voorkomen van de groei van mobiliteit), veranderen (inzetten op een verschuiving van gebruik van vervoerswijzen naar duurzamere opties zoals: lopen, fiets, ov, deelmobiliteit en vervoer over water) en verbeteren (beter benutten van bestaande infrastructuur van zowel weg als water en verduurzaming van voertuigen). Daarmee worden wijken aantrekkelijker, gezonder en veiliger. 

Klimaatbestendig bouwen  

Het klimaat verandert. Dat merken we nu al: het wordt warmer en natter. Ook hebben we vaker te maken met langere periodes van droogte en neemt de kans op overstromingen toe. Het inspelen op de gevolgen van klimaatverandering wordt klimaatadaptatie genoemd. Het Rijk, gemeenten, waterschappen en provincies zijn bezig met dit thema. Hoe zij rekening houden met hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen is te lezen op de pagina ‘Klimaatadaptatie’. Er moet rekening worden gehouden met klimaatadaptatie wanneer er woningen worden gebouwd. Daarom zijn er tussen alle partners in de bouwafspraken gemaakt over nieuwbouwrichtlijnen voor klimaatadaptief bouwen.   

Natuurinclusief bouwen

De provincie moedigt gemeenten aan om aandacht te besteden aan groen in de woonomgeving. Via het netwerkplatform Groen Kapitaal steunt de provincie Noord-Holland initiatieven die de biodiversiteit stimuleren. Tips voor gemeenten om de omgeving te vergroenen zijn in de Toolbox voor gemeenten en inwoners.  

Ook streeft de provincie er bijvoorbeeld naar dat inwoners binnen 10 minuten in een groen gebied kunnen zijn. Fijn én belangrijk met het oog op klimaatverandering, mentale gezondheid en beweging. Ook denkt de provincie op die manier aan de flora en fauna. Daarnaast geeft de provincie, in overleg met gemeenten, ruimte aan buitenpoorten (poorten naar de natuur).