Regionale bestuurskracht Gooi en Vechtstreek

De regio Gooi- en Vechtstreek bestaat uit 6 gemeenten: Blaricum, Gooise Meren, Hilversum, Huizen, Laren en Wijdemeren.

Per 24 maart 2022 is gemeente Weesp gevoegd bij de gemeente Amsterdam en daarmee uit de regio Gooi- en Vechtstreek getreden.

Klik op de kaart voor een vergroting

Gemeentelijke herindelingen Gooi gestopt

Gedeputeerde Staten (GS) hebben op 20 november 2018 besloten om de arhi-procedures voor de fusie van de gemeenten Huizen, Blaricum en Laren en voor de fusie van de gemeenten Wijdemeren en Hilversum te beëindigen. Zij hebben dit besloten naar aanleiding van het concept-beleidskader herindeling 2018 van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). 

Voorgeschiedenis

In deze regio wordt al jaren gesproken over bestuurskrachtversterking en de bestuurlijke indeling van de regio. De heer Winsemius heeft in april 2013 in opdracht van de regio een adviesrapport over de samenwerking in de regio opgeleverd. Gedeputeerde Staten (GS) hebben in diezelfde periode van de minister van Binnenlandse zaken (BZK) de opdracht gekregen om te adviseren over de bestuurlijke toekomst van Muiden en Weesp op de korte termijn, ingebed in een lange termijnvisie voor de hele regio Gooi en Vechtstreek. Hiertoe zijn GS een traject gestart om in samenspraak met de regio tot het gevraagde advies te komen. GS hebben op 5 november 2013 het definitieve advies aan de minister van BZK, inclusief een reactie op de zienswijzen van gemeenten op het conceptadvies, vastgesteld.

Op verzoek van de betreffende gemeenten zijn GS op dat moment tevens een herindelingsprocedure gestart om een fusie van Bussum, Muiden en Naarden te realiseren. GS hebben in dezelfde procedure ook de grenscorrectie tussen Muiden en Weesp meegenomen. Door de Bloemendalerpolder in zijn geheel bij Weesp onder te brengen, wordt de nieuw te bouwen woonwijk een ongedeelde wijk. De nieuwe gemeente Gooise Meren, ontstaan uit een fusie van Bussum, Muiden en Naarden, is op 1 januari 2016 gestart. Op dezelfde datum is de grenscorrectie in de Bloemendalerpolder in werking getreden.

Verkenning 2014

In april 2014 kwamen de Verkenners Jansen en Te Grotenhuis in opdracht van de provincie met hun advies “Gooi en Vechtstreek: regio met een plus!? “over de bestuurlijke toekomst van de Gooi en Vechtstreek. Dit advies bevatte de richting voor bestuurlijke bundeling in 3 blokken (fusie Gooise Meren, Weesp met Wijdemeren en mogelijk Hilversum, en Huizen met Blaricum, Eemnes en Laren, de zogenaamde BEL-combinatie), het advies om als regio een inhoudelijke visie te bepalen en het advies om de tussenresultaten van hun adviezen eind 2015- begin 2016 via een bestuurskrachtmeting te beoordelen.

GS hebben de adviezen van de verkenners grotendeels overgenomen. In januari 2015 hebben GS hun advies over de bestuurlijke toekomst van de Gooi en Vechtstreek op middellange termijn – als aanvulling op het GS advies van 5 november 2013 – aan de minister van BZK gezonden.

Bestuurskrachtonderzoek 2016

In 2016 vond een bestuurskrachtonderzoek plaats in de Gooi en Vechtstreek. Het onderzoek betrof de lokale bestuurskracht van de gemeenten Blaricum, Hilversum, Huizen, Laren en Wijdemeren én de bestuurskracht van de regio als geheel. Het onderzoek is gedaan om inzicht te geven voor het nemen van vervolgstappen in de bestuurlijke inrichting van de regio.
Het onderzoek is 29 augustus 2016 opgeleverd en openbaar gemaakt. Het is op 19 september 2016 toegelicht in een bijeenkomst voor de gemeenteraadsleden uit de regio. Conclusies van het bestuurskrachtonderzoek zijn onder meer dat de lokale bestuurskracht van Wijdemeren en de regionale bestuurskracht van de regio onvoldoende zijn. Weesp heeft een eigen onderzoek gedaan, waaruit bleek dat ook de bestuurskracht van Weesp onvoldoende is.
 
De raad van Weesp heeft op 27 oktober 2016 een standpunt bepaald over het eigen bestuurskrachtonderzoek en over het onderzoek van Deloitte en heeft een toekomstvisie voor Weesp vastgesteld.

Alle gemeenten en GS van Utrecht hebben in november 2016 hun zienswijze op het bestuurskrachtonderzoek aan GS toegezonden. Uit de zienswijzen van de gemeenten en het gevoerde overleg daarover bleek dat de gemeenten de bestuurskrachtproblemen van Weesp, Wijdemeren en de regio onderkennen, maar zeer verschillend denken over de bestuurlijke toekomst zijn lastig te combineren en verschillende gemeenten verwachten een regierol van de provincie.  

Provinciale arhi-procedure 2017

GS hebben op 7 februari 2017 besloten de procedure op grond van artikel 8 van de Wet algemene regels herindeling (Wet arhi) te starten voor gemeentelijke herindeling in de Gooi en Vechtstreek om te komen tot maximaal 3 gemeenten. Dit is nodig om de lokale en regionale bestuurskracht te versterken.

GS reageren hiermee op de zienswijzen die de gemeenten hebben ingediend op zowel het bestuurskrachtonderzoek Regio Gooi en Vechtstreek, als de toekomstvisie van Weesp, die is gebaseerd op de onderzoeksrapporten ‘Weesp in dialoog’ en ‘Bestuurskracht Weesp’.

In de eerste fase van de arhi-procedure heeft de provincie open overleg gevoerd met de gemeenten in de regio. Deze fase duurde tot 7 augustus 2017. De provincie heeft de gemeenten ruimte geboden om alternatieve voorstellen te doen. De ruimte betrof de samenstelling van de 3 beoogde gemeenten en het tijdpad.

GS hebben op 12 september 2017 een tussenbalans opgemaakt van de gevoerde open overleggen en van de ontvangen reacties en voorstellen. In de tussenbalans gaven GS ook opties aan voor de gemeenten met het oog op het op 7 november 2017 te nemen besluit over het vervolg van de provinciale arhi-procedure. De tussenbalans is aan de gemeenten toegestuurd.

GS besloten op 7 november 2017 om de provinciale arhi-procedure voort te zetten voor zowel de gemeenten Wijdemeren en Hilversum als voor de gemeenten Huizen, Blaricum en Laren. Verder is besloten om herindelingsontwerpen voor te bereiden voor de fusies van deze gemeenten en de termijn hiervoor te verlengen tot 1 september 2018. Voor het opstellen van de concept herindelingsontwerpen hebben GS opdracht verleend aan bureau Berenschot.

GS besloten op 24 april 2018 de arhi-procedure voor de gemeenten Weesp en Gooise Meren te beëindigen na het raadsbesluit van Weesp na afloop van het referendum in die gemeente om een ambtelijke fusie aan te gaan met Amsterdam en op termijn een bestuurlijke fusie. De bestuurlijke fusie zal niet eerder dan 2022 plaatsvinden.

Op 5 juni 2018 hebben GS besloten de arhi-procedure voor de gemeenten Hilversum en Wijdemeren en voor de gemeenten Blaricum, Huizen en Laren te verlengen, omdat de herziening van het landelijk beleidskader herindeling nog niet gereed was. De minister van BZK had GS op 4 juni 2018 bericht dat ze ervan uitging dat het nieuwe beleidskader leidend ging zijn voor de herindelingsvoorstellen van de provincie voor de Gooi en Vechtstreek, dat ze niet vooruit kon lopen op de inhoud en dat de herziening van het beleidskader nog enige maanden in beslag zou nemen.

Naar aanleiding van het concept Beleidskader herindeling 2018 dat de minister van BZK ter consultatie voorlegde aan IPO en VNG, kwamen GS tot de conclusie dat de herindelingsvoorstellen op grond van de provinciale arhi-procedure Gooi en Vechtstreek uiteindelijk niet op voldoende steun zouden kunnen rekenen van het kabinet en het parlement. GS besloten daarom op 20 november 2018 de lopende arhi-procedure Gooi en Vechtstreek voor de fusie van Blaricum, Huizen en Laren en voor fusie van Hilversum en Wijdemeren te stoppen.

Hoe nu verder?

Doordat de arhi-procedure gestopt is, is er nog geen oplossing op korte termijn voor de geconstateerde lokale en regionale bestuurskrachtproblematiek in de Gooi en Vechtstreek. Het stoppen van de arhi-procedure is het rechtstreeks gevolg van de wijzigingen in het Beleidskader herindeling door de minister van BZK. Bovendien heeft de provincie destijds op verzoek van de toenmalige minister een visie op de bestuurlijke toekomst van de regio opgeleverd en is deze visie samen met de gemeenten gaan uitvoeren.  

GS achten het nu daarom in de eerste plaats aan de gemeenten om, samen met de minister van BZK en haar departement, verantwoordelijkheid te nemen, om een oplossing te vinden voor bovenstaande problematiek. 

Alle gemeenten hebben in de arhi-procedure aangegeven dat zij inzien dat de lokale of regionale bestuurskracht versterking behoeft. Zij zijn het alleen niet eens over de manier waarop. Waar mogelijk en gewenst zal de provincie Noord-Holland op verzoek daaraan een gepaste bijdrage leveren, los van de verantwoordelijkheid in het kader van de Wet arhi. 

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Martine van der Klugt, telefoon: 023 - 514 33 91, e-mailadres: asperenm@noord-holland.nl of met Jarno Kamphuis, telefoon: 023 - 514 56 41, e-mailadres: jarno.kamphuis@noord-holland.nl.