Aardkundig erfgoed
Stuwwallen, duinen, meren en rivieren laten zien hoe een gebied is ontstaan. Deze elementen in het landschap vormen ons aardkundig erfgoed. Noord-Holland heeft 80 van dit soort waardevolle gebieden. Daarvan zijn er 16 aangewezen als aardkundige waarde. Tot november 2020 werden deze gebieden aangeduid als aardkundige monumenten.
Beschermde aardkundige waarden
Sinds de middeleeuwen tast de mens het landschap aan. Zo werden bijvoorbeeld veel duinen afgegraven om met het zand steden op te hogen. Daardoor is er bijna niets meer terug te vinden van ons aardkundig erfgoed. Om verdere aantasting te voorkomen zijn er 16 gebieden aangewezen als aardkundige waarde. Hier mag men de bodem niet beschadigen door te graven of door er met zware voertuigen te rijden. De aardkundige waarden zijn onder te verdelen in de categorieën: strandwallen (zandbanken langs oude kustlijnen), stuwwallen (heuvels in het landschap die zijn ontstaan doordat een gletsjer de grond heeft opgeduwd), duinen, veenmeren (erosie van veengrond) en rivieren (vertakkende benedenloop van de Rijn).
Aardkundige waarden worden beschermd via de regels voor het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en het Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL). Deze regels staan in afdeling 6.4 op bladzijde 35 en 36 van de provinciale Omgevingsverordening (OV NH2020). De gemeenten moeten deze regels verwerken in hun nieuwe omgevingsplannen en zijn verantwoordelijk voor de juiste toepassing ervan. Inwoners die plannen hebben die een aardkundige waarde misschien aantast, moeten contact opnemen met de gemeente waarin de waarde ligt.
Meer weten?
De brochure ‘Aardkundige Monumenten in Noord-Holland’ (pdf, 19 MB) en de film ‘wAARDEvol’ bevatten meer informatie over de Noord-Hollandse aardkundige waarden. De film en de brochure dateren uit de tijd dat aardkundige waarden werden aangeduid als aardkundige monumenten en werden beschermd door de inmiddels vervallen Provinciale Milieuverordening. De informatie over de locatie en de fysieke kenmerken van de waarden is echter nog actueel.
