Slimme logistiek

De druk op mobiliteit, verduurzaming en digitalisering veranderen de logistieke sector. De provincie wil samen met de markt deze uitdagingen oplossen. Slimme logistiek richt zich op de verschillende goederenstromen in de provincie.

De provincie wil samen met de markt oplossingen voor deze uitdagingen ontwikkelen en uitvoeren. Digitalisering binnen logistiek is cruciaal voor de verduurzaming en efficiency. Voorbeelden zijn het voorkomen van de lege ritten, bundeling van goederen en slimme logistieke hubs; allen door het gebruik en het delen van data.  

Voor 2030 wil de provincie de volgende doelen bereiken:

• Een toekomstbestendig, betrouwbaar en veilig transportnetwerk, waarbij slim gebruik wordt gemaakt van verschillende vervoersvormen.
• Goederenvervoer sneller verduurzamen, waarmee de sector bijdraagt aan de klimaatafspraken.
• Het goederenvervoer ontwikkelen in balans met de leefomgeving.

De techniek bevindt zich in de ontwikkel- en demonstratiefase. Toepassing van de ontwikkelde visie en technologie in slimme logistiek is nog relatief nieuw. De meerwaarde moet breder zichtbaar gemaakt worden, zodat er draagvlak ontstaat bij overheden en het bedrijfsleven. Ook op het financiële en organisatorische vlak staan de activiteiten binnen dit thema nog in de beginfase.

Projecten 

1. Duurzame reis van de steen
2. Metropolitaan Hub Systeem 
3. Interactieve Bereikbaarheidskaart
4. Data en Logistiek
5. Netwerkvisie logistieke hubs

Duurzame reis van de steen

De regionale vaarwegen in Noord-Holland kunnen intensiever worden gebruikt dan nu gebeurt. De provincie stimuleert daarom goederenvervoer over water in plaats van over de weg. Op die manier leveren we een bijdrage aan de leefbaarheid, bereikbaarheid en de afgesproken klimaatdoelen om de CO2-uitstoot te verminderen. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van digitale mogeljkheden. 

In ‘De reis van de slimme steen’ zijn data aan een baksteen gekoppeld en gedeeld met de leverancier, transporteur en ontvanger. Op basis van die gegevensstromen kan de steen in theorie een duurzamere reis maken. Door het realtime volgen van goederen met behulp van data en het koppelen aan realtime informatie over de vaarweg, bruggen en beschikbare capaciteit op schepen is de hele live te volgend door de vervoerder. Dit noemen we Internet of cargo. Zo kan de vervoerder kiezen voor de meest duurzame reis (over weg of water) op het meest gunstigste tijdstip. Ook is daardoor het bundelen van ladingen en het beter plannen van een rit mogelijk. De eerste slimme lading was een lading bakstenen. 

Bekijk de video over de 'reis van de slimme steen' om te zien hoe het werkt.

Metropolitaan Hub Systeem 

Het Metropolitaan Hub Systeem is een vervolg op het project ‘De reis van de slimme steen’. Doel is om op basis van data een dienstregeling (netwerk van haltes) voor het vervoer van goederen over water met elektrische duwbakcombinaties te maken. Door data te koppelen aan de goederen, de schepen en de vaarweg wordt inzichtelijk wat wanneer vaart en wat de schepen nog mee kunnen nemen. Hiermee wordt vervoer over water mogelijk voor bedrijven die niet beschikken over schepen en de vaarweg beter benut. 
Door deze goederenstromen van de weg af te halen, voorkomen we dat we straks allemaal stilstaan. Bovendien leveren we hiermee een bijdrage aan de leefbaarheid en de afgesproken klimaatdoelen.
 
Dit is een gezamenlijk project van de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht en het bedrijfsleven. Noord-Holland richt zich daarbij op slimme logistiek en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de digitale onderdelen en het slim datadelen.
 
Het Metropolitaan Hub Systeem is voor de provincie een grote kans om een impuls te geven aan de binnenvaart in Noord-Holland. Aan de ene kant wordt de bouw van elektrische schepen ontwikkeld (Zuid-Holland en bedrijfsleven) die in steden en op provinciale vaarwegen kunnen varen. Aan de andere kant probeert de provincie Noord-Holland door digitalisering het bedrijven makkelijker te maken om gebruik te maken van binnenvaart voor hun transportbehoefte. In de provincie Utrecht is een netwerk van scheepshaltes en tijdelijke hubs en via een digitale twin zijn de mogelijkheden zichbaar gemaakt. De wens is om dit ook in Noord-Holland in de praktijk te testen. 

Interactieve Bereikbaarheidskaart

Op de 189.000 kilometer Nederlandse wegen staan ongeveer 40.000 verkeersborden met beperkingen voor bijvoorbeeld vrachtwagens, aanhangers en bussen. Het gaan dan om beperkingen van gewicht, lengte, breedte, hoogte en uitstoot. Als borden verkeerd staan of ontbreken, betekent dat omrijden. En dus tijd, geld en milieubelasting.
 
Wie wilde weten waar je met zo’n afwijkend voertuig kunt komen, moest tot nu toe op straat de situatie bekijken, of zo’n 150.000 verkeersbesluiten doorzoeken. Dat kan slimmer: daarom ontwikkelen de gemeenten Amsterdam en Utrecht samen met de provincies Utrecht en Noord-Holland een Interactieve Bereikbaarheidskaart. Deze kaart wordt mede mogelijk gemaakt door RvO; het plan voor deze bereikbaarheidskaart was een van de winnaars van het nationale Innovatiebudget Digitale Overheid 2023.

De Interactieve Bereikbaarheidskaart toont – na het invoeren van kenteken en bestemming – welke routes zijn toegestaan en hoe het zit met eventuele ontheffingen. Heel handig bij het plannen van een rit met vrachtwagen of aanhanger. Deze nieuwe tool is incidenteel te gebruiken, maar ook standaard door planners van transportbedrijven. Gemeenten krijgen hierdoor direct zicht op de toegankelijkheid van wegen. De kaart wordt gebruikt voor het nemen van verkeersbesluiten en biedt inzicht waar borden ontbreken en de infrastructuur kwetsbaar is.
 
In de zomer van 2024 wordt de Interactieve Bereikbaarheidskaart voor de provincie Utrecht en Noord-Holland opgeleverd: een digitale kaart en een API voor professionele planners. Dit kan vervolgens worden uitgebreid naar andere provincies. 

Data en Logistiek

Dit project wil met inzet van data goederenvervoer duurzamer maken, de doorstroming voor logistieke providers verbeteren, ladingstromen bundelen (verminderen (half)leegrijden) en de overstap van weg naar water bevorderen.
  
Concreet gaat het om het toepassen van de bereikbaarheidskaart voor goederenvervoer in Noord-Holland, het zichtbaar maken van de impact van geplande bouwprojecten op het verkeer met een dashboard bouwlogistiek en het ontwikkelen van een verkeersvoorspeller voor logistieke partijen. Hierdoor kan de drukte op de weg worden meegenomen bij de route- en rittenplanning. Logistieke partijen kunnen het dashboard koppelen met hun eigen rittenplanningssoftware. Maar ook aan een dashboard logistieke stromen rondom Purmerend, die tijdens werkzaamheden aan een brug beschikbaar is. Hiermee worden data beter en meer benut, zodat de logistiek duurzame keuzes kan maken. 

Netwerkvisie logistieke hubs

In deze visie (pdf, 8 MB) staat wat wordt verstaan onder een logistieke hub, wat de kenmerken zijn van verschillende typen hubs en waar zijn ze in Noord-Holland en Flevoland en waar er mogelijkheden zijn voor toekomstige hubs. Ook is in beeld gebracht hoe overheden logistieke hubs kunnen inzetten voor het behalen van maatschappelijke doelen en hoe decentrale overheden de hubs en duurzame stadslogistiek het beste kunnen gaan organiseren. 

Tegelijk met het opstellen van deze netwerkvisie is een onderzoek gedaan naar hoe en in welke mate pakketkluizen een bijdrage kunnen leveren aan duurzaam goederenvervoer. De inzichten uit het advies en de netwerkvisie Logistieke Hubs zijn opgenomen in de Regionale Uitvoeringsagenda Stadslogistiek (RUAS).