Slimme auto’s

Auto’s worden steeds slimmer, gebruik jij jouw auto veilig?

Auto’s krijgen steeds meer systemen die bestuurders taken uit handen nemen. Deze rijhulpsystemen kunnen het autorijden veiliger én comfortabeler maken. Sinds juli 2022 zijn een aantal van die slimme systemen verplicht voor nieuwe modellen auto’s. Deze regels gelden in heel Europa. De provincie helpt de bekendheid van deze rijhulpsystemen vergroten en onderzoekt daarnaast hoe de systemen werken op provinciale wegen.

Rijhulpsystemen hebben in elk merk auto (en soms zelfs per model) verschillende namen of afkortingen voor hetzelfde systeem, maar ze doen min of meer hetzelfde. Ze waarschuwen of helpen de automobilist bijvoorbeeld bij parkeren, het behouden van de juiste rijstrook of het aanhouden van de maximum snelheid. Rijhulpsystemen werken met camera’s of sensoren op en in de auto. Maar ze gebruiken ook data, bijvoorbeeld over verkeers- of snelheidsborden langs de weg. Rijhulpsystemen worden vaak afgekort met de Engelse verzamelnaam ADAS: Advanced Driver Assistance Systems.

Veilig gebruik

Voor een automobilist kan het best even wennen zijn, die nieuwe systemen in de auto. Soms waarschuwt een auto alleen met een lampje dat oplicht in het dashboard of met een geluid. Er zijn ook al systemen die zelf sturen, remmen of parkeren. Om veilig te kunnen rijden is het dus belangrijk dat je goed weet welke systemen er in je auto zitten en hoe ze werken. Je kunt dat altijd navragen bij je autodealer. En let op: deze rijhulpsystemen zijn er om automobilisten te ondersteunen, de automobilist zélf blijft verantwoordelijk voor zijn of haar rijgedrag.

Verplicht sinds 2022

In onderstaande afbeelding is precies te zien welke rijhulpsystemen verplicht zijn voor nieuwe modellen auto’s sinds 2022. In 2024 worden deze systemen ook verplicht voor al bestaande modellen auto’s, die nieuw geproduceerd worden.

Klik op de afbeelding voor een groter formaat (pdf, 1.5 MB)

Rijstrook ondersteuning

De auto ziet zelf de belijning op de weg en waarschuwt met een geluid of icoontje als je je rijstrook per ongeluk verlaat. Deze waarschuwing heeft vaak de Engelse afkorting LDW wat staat voor Lane Departure Warning.
Het kan ook zo zijn dat je auto ervoor zorgt dat je niet per ongeluk je rijstrook verlaat door een trilling in het stuur of zelfs een duwtje aan het stuur te geven. De afkorting voor deze systemen is LKS: Lane Keeping Systems.

Intelligente snelheidsassistent

De auto ziet zelf de snelheid door het verkeersbord langs de weg te herkennen met camera’s of  baseert zich op een kaart met data, waarin wegbeheerders al hun snelheidsborden opslaan. De automobilist wordt geïnformeerd door een verkeersbord op het dashboard met de toegestane maximum snelheid. Bij te hard rijden kun je een waarschuwing krijgen. Dit systeem heet afgekort ISA: Intelligent Speed Assistent.

Noodrem

De auto herkent zelf plotseling dreigend gevaar. Bijvoorbeeld als een kind de weg op rent achter een bal aan, een plotsteling overstekende fietser of een stilstaand voertuig voor je. De auto waarschuwt met bijvoorbeeld een afbeelding van een fietser in het dashboard of een afbeelding van een dreigende botsing. En met dit nieuwe systeem remt de auto zelfs voor je of met je mee als je niet snel genoeg stil dreigt te staan. Dit systeem wordt afgekort met AEB: Autonomous Emergency Breaking system.
 

En nog meer…

Naast bovengenoemde systemen zijn sinds 1 juli 2022 ook rijhulpsystemen verplicht die herkennen of een automobilist vermoeid of afgeleid is. Deze systemen geven dan een waarschuwing. Ook parkeerhulpsystemen die helpen met parkeren of helemaal zelf inparkeren met behulp van sensoren en camera’s zijn verplicht voor alle nieuwe modellen. Ook moeten er een aansluiting voor een alcoholslot en een datarecorder in de auto ingebouwd zijn.

Rol provincie

Als wegbeheerder is het van belang om te weten of rijhulpsystemen goed werken op het provinciale wegennet zodat ze kunnen bijdragen aan slim, schoon en veilig reizen in Noord-Holland. Er zijn daarom twee rijhulpsystemen onderzocht die een directe relatie hebben met de inrichting van de weg: rijstrookhulp en intelligente snelheidsassistent. De technische werking van deze systemen is afhankelijk van 3 factoren: de weg (breedte, belijning), de auto (rijhulpsysteem, camera’s, algoritmes) en data (maximumsnelheden, digitale geografische kaarten).

Resultaten onderzoek 

Het praktijkonderzoek is uitgevoerd met twee verschillende auto’s. Er bleek een duidelijk verschil tussen de werking van beide auto’s en hun rijhulpsystemen. Hoe rijhulpsystemen functioneren op het provinciale wegennet is per autotype en per rijhulpsysteem verschillend. Er kan daarom geen algemene conclusie worden getrokken over de werking van álle rijhulpsystemen. Deze zijn nog volop in ontwikkeling. 

Daarnaast is er een (beperkt) aantal knelpunten geconstateerd waar de systemen nog niet goed werken op de provinciale wegen, bijvoorbeeld twee verkeersborden op 1 paal. De systemen hebben moeite om de borden te lezen. Dit betekent niet dat de provinciale wegen of bebording direct aangepast moeten worden. De oplossing van een knelpunt kan liggen in de infrastructuur óf in het voertuig zelf óf in de data. Bij dit knelpunt bijvoorbeeld kan de bebording aangepast worden, 1 bord per paal of door de algoritmes opnieuw te trainen op 2 borden. Deze knelpunten gelden niet alleen voor de provinciale wegen in Noord-Holland, maar kunnen overal in Nederland voorkomen. De provincie gaat hierover in gesprek met en samenwerken met andere wegbeheerders. 

Rijhulpsystemen maken gebruik van live data uit sensoren én data uit een database, zoals digitale geografische kaarten en maximumsnelheden. Met name voor de snelheidsassistent is het van belang dat de snelheidsborden goed leesbaar zijn en dat ook de database met maximumsnelheden klopt. Het zorgen voor een goede database is cruciaal voor de juiste werking van deze systemen. Voor de provincie en alle wegbeheerders betekent dit dat zowel de fysieke infrastructuur op orde moet zijn alsook de kwaliteit van de data. Hier gaan wij als provincie dan ook hard mee aan de slag. Lees het hele rapport (pdf, 3.28 MB) voor meer informatie.