Toekomstbestendige kust Texel-Zuidwest

Zuidwestkust van Texel

De zuidwestkust van Texel behoort tot de mooiste natuurgebieden van Nederland. Als je er rondloopt ervaar je het open landschap met stranden, duinen, duinvalleien en duinmeren. Er komen veel verschillende en bijzondere dieren en planten voor.

Het is een ongerept gebied waar bewoners en toeristen genieten van de natuur. Het strand wordt gebruikt om te wandelen, zwemmen en voor andere watersporten. De duinen vormen een natuurlijke barrière tegen de zee en beschermen het eiland tegen extreem hoog water. Daarnaast heeft Defensie er een kazerne en gebruikt een deel van het gebied als oefenterrein.

Gebied onder druk

Om in het zuidwesten van Texel de kustlijn op zijn plaats te houden, wordt (sinds de jaren ’90) iedere 3 tot 4 jaar extra zand op het strand aangebracht. Daardoor is de buitenste duinenrij steeds hoger geworden en dichtgegroeid met helm. Zee, wind en zand hebben hierdoor minder invloed op het duingebied gekregen. Gevolg is dat de achterliggende duinen niet meegroeien met de zeespiegelstijging. 

Doordat de invloed van wind en zand is afgenomen, neemt de biodiversiteit in het duingebied af. Ook zal door de zeespiegelstijging de kust waarschijnlijk meer afslaan, waardoor op het strand minder ruimte is voor recreanten en ondernemers.

Dynamisch kustbeheer

In 2020 hebben overheden en Staatsbosbeheer samen een kustvisie en Meerjarenprogramma opgesteld voor het Texelse strand en duingebied: Een veilige kust om van te genieten die op een natuurlijke wijze wordt beheerd. (Hierin is dit onderzoek opgenomen onder de naam ‘Variantenstudie kustdynamiek Texel-Zuidwest’). Het voornemen is om met ‘dynamisch kustbeheer’ de waterveiligheid te waarborgen en de natuurkwaliteit te verbeteren.

Dynamisch kustbeheer houdt in dat de invloed van wind en zee in het duingebied wordt vergroot. De wind krijgt de ruimte om zand landinwaarts te verplaatsen naar het achterliggende duingebied. Hierdoor worden de duinen hoger en steviger en groeien mee met de zeespiegelstijging. Tegelijkertijd ontstaat een natuurlijker kustlandschap met een grotere diversiteit aan planten en dieren.

Onderzoek Toekomstbestendige kust Texel-Zuidwest

In het onderzoek is gekeken naar verschillende mogelijkheden voor het toepassen van dynamisch kustbeheer in het zuidwesten van Texel (voor projectgebied, zie kaart). Doelstellingen hierbij zijn: zorgen voor waterveiligheid bij een stijgende zeespiegel, optimaliseren van het kustonderhoud, voldoende ruimte bieden op het strand, vergroten van de natuurwaarden en behouden van de huidige kwaliteit voor recreatie en de lokale economie. 

De volgende 6 varianten van kustdynamiek zijn uitgewerkt:

1. Voortzetten van het huidige beheer; doorgaan met het opspuiten van zand (zandsuppletie)
2. Wildernisgebied zonder beheer (waarbij de kustlijn iets kan terugtrekken)
3. Aanleggen van meerdere kerven
4. Aanleggen van een mega-zandsuppletie
5. Aanleggen van een grote strekdam
6. Ingrepen in het noorden, wildernis in het zuiden

Van ontwerp naar beoordeling

De 6 varianten zijn verder uitgewerkt tot schetsontwerpen. Deze schetsontwerpen maken het mogelijk om de verschillen tussen de varianten te beoordelen en de ‘hoeken van het speelveld’ te onderzoeken. In de ontwerpnotitie (pdf, 9 MB) staan de ontwerpen per variant beschreven. De varianten zijn ontworpen om een realistisch beeld te scheppen van hoe de situatie er uit zou zien na aanleg. Door de detaillering in de varianten is het mogelijk te onderzoeken in hoeverre de varianten van elkaar verschillen, bijvoorbeeld in benodigd materiaal.De 6 varianten zijn hierna beoordeeld op de volgende thema’s: water, natuur, gebruik, landschap, omgeving, duurzaamheid en financiën. De uitkomsten hiervan staan in het rapport Effectbeoordeling. Begin 2025 wordt het eindrapport over het onderzoek opgesteld. 

Uiteindelijk bepalen de bestuurders van de provincie en projectpartners (gemeente Texel, Rijkswaterstaat, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Staatsbosbeheer en Rijksvastgoedbedrijf/Defensie) gezamenlijk welke variant(en) of maatregelen verder worden uitgewerkt.

Het projectgebied beslaat het uiterste zuidwesten van Texel (zie kaart). Het bestaat uit meerdere duinenrijen met daartussen natte duinvalleien. In het gebied liggen de Joost Dourlijnkazerne en 2 strandslagen: Hoornderslag (strandslag paal 9) en Jan Ayeslag (strandslag paal 12). Vlakbij het projectgebied ligt het dorp Den Hoorn en camping Loodsmansduin.

Texelaars zijn zeer betrokken bij projecten op hun eiland. Om de kennis en belangen van eilanders zoveel mogelijk mee te nemen in dit onderzoek, willen de provincie en projectpartners iedereen op tijd informeren en betrekken. Inbreng van de omgeving leidt tot een beter eindproduct.

Voor dit project is een omgevingswerkgroep opgericht die actief heeft meegedacht. De deelnemers van deze werkgroep (grondeigenaren, ondernemers, natuurorganisaties, omwonenden) zijn hiervoor gevraagd omdat ze een direct belang in het projectgebied hebben.

Informatiebijeenkomsten

De provincie en kustpartners willen inwoners en andere belangstellenden informeren over het project tijdens een aantal bijeenkomsten.

De laatste informatiebijeenkomst was op maandag 25 november in het Dorpshuis de Waldhoorn in Den Hoorn. Bezoekers werden geïnformeerd over het onderzoek en de uitkomsten van de effectbeoordeling (pdf, 6 MB) van de 6 varianten. De provincie en ingenieursbureau Witteveen+Bos lichtten dit toe aan de hand van een presentatie die 2 keer werd gegeven. Ook konden mensen hun reactie of ideeën over het vervolg meegeven. De onderzoekers nemen deze input mee in hun eindrapport.

Uiteindelijk bepalen de provincie en kustpartners (gemeente Texel, Rijkswaterstaat, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Staatsbosbeheer en Rijksvastgoedbedrijf/Defensie) gezamenlijk welke variant(en) of maatregelen verder worden uitgewerkt. De besturen nemen hierover naar verwachting begin 2025 een besluit. 

Met vragen of opmerkingen over dit project kunt u mailen naar: texel@noord-holland.nl.