Kust Kop van Noord-Holland

In de kuststrook tussen Den Helder en Schagen sluit een aaneengesloten duinenrij de zee veilig buiten. Je vindt hier open duingraslanden, beboste binnenduinen en moerassige duinmeren.

Meer landinwaarts liggen waterrijke polders, waar dankzij brak kwelwater ook zoutminnende planten en dieren gedijen. In dit deel van Noord-Holland vind je natuurgebieden met sprekende namen als Donkere Duinen, Kooibosch, Zandpolder, Wildrijk en Zwanenwater. 

Wildrijk was vroeger een buitenplaats van rijke kooplieden uit Amsterdam. Nu is het een prachtig oud bos met bolgewassen in de ondergroei, waar ook de boommarter zich thuis voelt. In het voorjaar bloeien hier grote aantallen wilde hyacinten, die veel bezoekers trekken. In het vogelrijke natuurgebied Zwanenwater liggen de 2 grootste natuurlijke duinmeren van West-Europa. Rondom deze meren, in de vochtige duinvalleien en graslanden, komen zo'n 450 plantensoorten en 900 soorten paddenstoelen voor. 

Kijk op de kaart wat er gebeurt in het gebied Kust Kop van Noord-Holland (pdf, 3.7 MB)

Wat er gebeurt

Natuurnetwerk

Door de overgang van duin naar polder minder abrupt te maken, krijgen natuur en recreatie meer ruimte. Het draagt gelijk bij aan de zoetwatervoorraad en klimaatadaptatie. In de Zandpolder wordt dit werkelijkheid door op termijn 32 hectare Natuurnetwerk aan te leggen. De provincie wil voor afronding van het netwerk in totaal nog 118 hectare natuur realiseren. Dit gebeurt onder meer op de Streepjesberg van de gemeente Den Helder en het Boskerpark bij Schagen. Al deze projecten zijn de afgelopen tijd stilgezet omdat zelfs de aanleg van natuur te veel stikstof genereert. 

Natura 2000

De provincie laat natuurherstelmaatregelen uitvoeren voor de Natura 2000-gebieden. Zo wordt de negatieve invloed van te veel stikstof enigszins teruggedraaid. 

De kwaliteit van de natuur in Duinen Den Helder–Callantsoog dreigt achteruit te gaan doordat belangrijke natuurlijke processen veel minder plaatsvinden. Zo is de dynamiek van wind en zand grotendeels weggevallen. Dit gaat ten koste van de milieudiversiteit in het gehele duingebied. De wind is een cruciale factor bij de ontwikkeling van natuur en landschap. Het neerdalen van te veel stikstof draagt bij aan het dichtgroeien van de karakteristieke open duingraslanden en duinvalleien waardoor kenmerkende duinsoorten het moeilijk krijgen. Samen met de kenmerkende plantensoorten in het gebied verdwijnen ook de insecten en andere dieren die van deze planten afhankelijk zijn.

Om de natuurlijke processen in de duinen te herstellen zal de provincie aan de zeereep nieuwe stuiflocaties aan laten leggen. Vreemde struikgewassen en bomen worden verwijderd om de wind weer vrij spel te geven. In de samenvatting (pdf, 440 kB) van het beheerplan staat meer over noodzaak en maatregelen. 

In het Zwanenwater & de Pettemerduinen is de dynamiek van wind en zand weggevallen. Duinen kunnen zich hierdoor niet meer verjongen. Daarom kunnen planten en dieren zich op minder verschillende plekken vestigen. Omdat kalkrijk zand niet meer overwaait, worden de vochtige duinvalleien te voedselrijk en ontkalken deze. Ook daalt er te veel stikstof neer. Hierdoor krijgen kenmerkende duinsoorten het moeilijk.

Om de duindynamiek te herstellen worden langs de gehele kustlijn nieuwe stuiflocaties aangelegd. Om de meer inlandse duinen te behouden worden mossen, duinriet, helm of rimpelroos verwijderd, de voedselrijke bovenlaag verwijderd en naaldbos omgevormd tot open duingebied. In de samenvatting (pdf, 196 kB) van het beheerplan (pdf, 53 MB) staat verder toegelicht waarom het nodig is de natuur te herstellen en welke maatregelen daarvoor worden ingezet. 

Stikstof

Op de Natura 2000-gebieden daalt te veel stikstof neer. Deze stikstofneerslag is afkomstig van bronnen uit zowel het gebied zelf als uit de rest van Nederland. De belangrijkste zijn neerslag vanuit het buitenland, ammoniak van zee, de landbouw, scheepvaart en wegverkeer. Het is de bedoeling dat in 2025 in elk van de onderstaande gebieden 250 mol stikstof minder neerdaalt en dat elke sector hieraan zijn bijdrage levert.

Herkomst van stikstofneerslag

Met gemeenten, terreinbeherende organisaties en ondernemers werkt de provincie via de zogenoemde gebiedstafel over de mogelijkheden de stikstofuitstoot te beperken. In september 2021 wordt duidelijk hoe deze gesprekken worden vormgegeven.

Meer informatie

De organisatie voor dit gebied is nog in opbouw. Binnenkort starten een procesmanager voor o.a. stikstof en een gebiedsregisseur natuurnetwerk/natuurprojecten. Tot die tijd kunt u al uw vragen mailen naar Floris Beernink: floris.beernink@noord-holland.nl. Hij zorgt ervoor dat uw mail door de juiste collega wordt beantwoord.